Memoria [PL] Nr 52 (1/2022) | Page 20

WYSTAWA

BORIS LURIE:

NOTHING TO DO BUT TO TRY

(JEDYNE, CO MOŻNA ZROBIĆ,

TO SPRÓBOWAĆ)

Trzon wystawy stanowi zbiór najwcześniejszych prac artysty (obrazów i rysunków z tak zwanej „War Series” (serii wojennej), jak również nieprezentowane dotąd artefakty oraz akcydensy pochodzące z prywatnych zbiorów Borisa Lurie, przedstawiające portret artysty zmagającego się z wyniszczającą traumą, drastycznymi wspomnieniami oraz towarzyszącym mu przez całe życie i trudnym do uchwycenia poszukiwaniem wolności. Wystawa Boris Lurie: Nothing To Do But To Try łącząca działalność artystyczną oraz kronikarską to dla nowojorskiego Muzeum nowe terytorium o dużym potencjale, prezentujące świadectwo wizualne niosące mocny przekaz w połączeniu z ważnym kontekstem historycznym.

Boris Lurie (1924– 2008) wychował się w wielokulturowej Rydze na Łotwie w latach trzydziestych XX wieku. Gdy miał zaledwie 16 lat, Łotwa znalazła się pod nazistowską okupacją, a Boris wraz z rodziną został zesłany do getta. W tym samym roku zamordowano jego matkę, babkę, siostrę oraz dziewczynę. Ich los podzieliło łącznie około 25 000 Żydów w tak zwanej masakrze w Rumbuli. W kolejnych latach Boris Lurie wraz ze swoim ojcem przeżyli kilka obozów pracy i obozów koncentracyjnych na terenie Łotwy, Polski i Niemic, do czasu wyzwolenia w obozie Buchenwald-Magdeburg.

War Series powstała bezpośrednio po wojnie, po odbyciu przez Lurie służby w Korpusie Kontrwywiadu USA, a następnie emigracji do Nowego Jorku.

Ponad 100 obrazów i rysunków stworzonych oprócz kilku wyjątków w 1946 roku i wchodzących w skład serii przedstawia to, czego Lurie doświadczył w czasie wojny w oparciu o graficzny styl o cechach ekspresjonistycznych. Pełno tu zatrważających obrazów obozowej rzeczywistości utrzymanych w wyrazistych barwach, przymusowych robotników w pasiakach, surowych krajobrazów poprzecinanych drutem kolczastym, bezpostaciowych wizji wprost ze świata snu, a także przejmujących portretów. Jak sugeruje w pewnym sensie niedokończony i chaotyczny styl przedstawianych prac, przypominających kartki wyrwane z zeszytu, dla Borisa Lurie tworzenie było rodzajem prywatnego katharsis, którego nie upubliczniał za życia.

Na wystawie przedstawiono również jedyny znany autoportret artysty jako młodego mężczyzny, na którym wydaje się on bezcielesną postacią o przepełnionym smutkiem obliczu. Zwiedzający mogą również zobaczyć największe arcydzieło wśród prac Borisa Lurie – upiorną scenę z obozu koncentracyjnego o wymiarach 50 na 50 cali, stworzoną w 1971 roku, po zakończeniu oryginalnej „War Series”.

Nothing To Do But To Try to pierwsza wystawa prac Borisa Lurie prezentująca całą „War Series”, jak również oryginalne fotografie rodzinne ze zbiorów autora, jego korespondencję, wpisy z pamiętnika oraz zebrane akcydensy. Wszystko razem składa się na historię życia i twórczości Borisa Lurie.

-Podstawy edukacji artystycznej wyniosłem z takich obozów, jak Buchenwald – napisał pewnego razu Boris Lurie, nawiązując zarówno do braku formalnego doświadczenia w dziedzinie sztuki, jak również do tego, jak jego trauma stworzyła bogate, choć przejmująco trudne, podwaliny działalności artystycznej, a sam fakt ocalenia stał się aktem na wskroś kreatywnym.

-Boris był, zarówno prywatnie, jak i pod względem artystycznym, wyjątkowo kreatywny, zarówno na polu wyobraźni, jak i płodności artystycznej. Okoliczności, w jakich przyszło mu żyć – poszczególne wydarzenia, przedmioty, obszerne teksty, jego otoczenie, a nawet biblioteczka – wszystko to w połączeniu z wczesną działalnością artystyczną przedstawia bardziej złożony portret Borisa jako artysty niż kiedykolwiek wcześniej – mówi Sara Softness, Kuratorka Wystawy Tymczasowej. – Poza ukazaniem wyjątkowo wyrazistego talentu artystycznego, wystawa wnika głęboko w niszczycielskie życie emocjonalne artysty oraz jego sposób funkcjonowania w świecie – to wszystko nieuchronnie naznaczone traumą, jakiej doświadczył.

Wystawa będzie dostępna dla odwiedzających do 29 kwietnia.

Nowojorskie Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego Museum of Jewish Heritage – A Living Memorial to the Holocaust udostępniło zwiedzającym jedyną w swoim rodzaju wystawę poświęconą Borisowi Lurie, dwudziestowiecznemu artyście i Ocalonemu z Holokaustu. To pierwsze w historii Muzeum czasowe wydarzenie artystyczne.

Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego w Nowym Jorku