Memoria [PL] Nr 52 (1/2022) | Page 16

REMEMBER YOUR NEW NAME

ZAPAMIĘTAJ SWOJE NOWE IMIĘ

WYSTAWA

Losy wszystkich tych osób zaprezentowano w oparciu o dokumenty pochodzące z archiwów Yad Vashem oraz materiały z różnych baz danych i zbiorów: dokumenty osobiste, akty, zdjęcia, Świadectwo Ocalałych, prace artystyczne, materiały filmowe i inne. Fałszywe dokumenty przedstawiane na wystawie zostały podarowane Instytutowi przez Ocalałych oraz ich rodziny. Ukazują one niezwykłe historie ocalenia, determinacji, kreatywności, zaradności, odwagi i poświęcenia.

„Często budziłam dzieci w środku nocy, żeby sprawdzić, czy pamiętają swoje nowe imiona i nazwiska nawet w półśnie. Powtarzałam im do znudzenia, że nikt nie może się dowiedzieć, że jesteśmy Żydami”.

Fragment wspomnień Brendy Pluczenik-Schor z Krakowa, która przeżyła Holocaust w Budapeszcie pod fałszywą tożsamością wraz z mężem oraz córkami. Rodzice Brendy zostali zamordowani. Losy rodziny Pluczenik-Schor to jedna z wielu historii prezentowanych w ramach wystawy.

Przez cały okres Holokaustu, w cieniu prześladowań z rąk reżimu nazistowskiego, Żydzi robili, co w ich mocy, by ocalić siebie i swoje rodziny używając sfałszowanych dokumentów wystawianych na fałszywe dane.

Dla wielu z nich oznaczało to ciągłą walkę o przetrwanie w okrutnych okolicznościach, które wymagały niezwykłej zaradności oraz umiejętności dostosowania do stale zmieniających się warunków. Takie życie naznaczone było nieustannym strachem, nieufnością w stosunku do ludzi i miejsc oraz ciągłym dążeniem do wtopienia się w otoczenie i przejęcia jego zwyczajów.

Na błędy nie było miejsca. Żydzi uczyli się chrześcijańskich modlitw i byli zmuszeni to zrzeknięcia się własnej religii i języka, a często także do zmiany koloru włosów oraz zacierania wszelkich przejawów swojej żydowskiej tożsamości.

W wielu przypadkach uzyskiwali pomoc od osób niebędących pochodzenia żydowskiego, czasami w zamian za zapłatę. Niektórzy oferowali wsparcie za darmo, ryzykując własne życie, za co odznaczono ich tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Żydzi uzyskiwali także wsparcie od żydowskich członków organizacji podziemnych podejmujących niestrudzone wysiłki na rzecz swoich braci, znajdując dla nich kryjówki oraz żywność i dostarczając fałszywe dokumenty, w tym dowody osobiste, akty urodzenia, kartki na jedzenie oraz zezwolenia na przemieszczanie się.

Nowa wystawa online Yad Vashem przedstawia historie 14 Żydów z całej Europy, którzy przeżyli Holokaust dzięki przybraniu fałszywej tożsamości. Miało to miejsce na wschodzie Europy – w Polsce, na Litwie, Węgrzech i Ukrainie; w centralnej i zachodniej części kontynentu – w Niemczech i Francji oraz Holandii, a także na południu i na Bałkanach – we Włoszech, Grecji i Chorwacji.

Yad Vashem

Ocaleni z Holokaustu pod fałszywą tożsamością