WSPÓŁPRACA EDUKACYJNA
MUZEUM Auschwitz
Z MIĘDZYNARODOWYM STOWARZYSZENIEM „MEMORIAŁ”
Z ROSJI
Memoriał to rosyjskie stowarzyszenie powstałe w 1989 r., zajmujące się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji sowieckich, w tym w okresie stalinowskim, a także ochroną praw człowieka w krajach byłego ZSRR.
– Środowisko Memoriału od ponad 30 lat dało poznać jakość swoich prac archiwistycznych i historycznych. Dlatego zdecydowaliśmy się na zacieśnienie naszej współpracy. Mam nadzieję, że to właśnie w tym środowisku lub za jego pomocą znajdziemy w najbliższej przyszłości kogoś, kto będzie stosownym ambasadorem Miejsca Pamięci w Rosji działającym w ramach naszej dyplomacji pamięci – powiedział dyrektor Muzeum Auschwitz dr Piotr M. A. Cywiński.
– Kładę dużą nadzieję na współpracę z Memoriałem, z tego względu, że żołnierze Armii Czerwonej stanowili czwartą największą grupę ofiar niemieckiego obozu Auschwitz – dodał dyrektor Cywiński.
– Memoriał i Muzeum Auschwitz zajmują się zachowaniem pamięci o przemocy państwa wymierzonej w człowieka. Pamiętamy o tragicznej przeszłości po to, by ona nigdy się nie powtórzyła. Jesteśmy bardzo zadowoleni, że nasza wspólna praca przybierze formę partnerstwa, bowiem niezwykle ważne jest, by nasze działania prowadzone były wspólnie – powiedziała Elena Żemkowa.
Zgodnie z umową Muzeum i Memoriał będą współdziałać między innymi w zakresie organizacji projektów edukacyjnych, konferencji i spotkań z zakresu metodyki i kultury pamięci, a także losów jeńców sowieckich w Auschwitz, wymiany materiałów naukowych, akademickich i wystaw, czy też pobytu wolontariuszy wskazanych przez Memoriał w Miejscu Pamięci Auschwitz.
Jeńcy sowieccy traktowani byli przez Niemców wbrew wszelkim regułom prawa wojennego: zmuszano ich do długich marszów do obozów przejściowych lub przez szereg dni transportowano koleją bez podawania żywności i picia. W wielu obozach jenieckich przetrzymywani byli długi czas pod gołym niebem, w katastrofalnych warunkach sanitarnych, ponadto otrzymywali znikome ilości pożywienia, co powodowało chroniczny głód.
Rezultatem takiego traktowania był fatalny stan fizyczny większości jeńców, choroby i w konsekwencji panująca w obozach wysoka śmiertelność. Do początku grudnia 1941 roku straciło życie około 1,4 mln wziętych do niewoli żołnierzy sowieckich.
Do Auschwitz Niemcy deportowali co najmniej 15 000 jeńców sowieckich. Jeńcy byli wyjątkową grupą ofiar obozu, to oni doświadczyli masowych rozstrzeliwań, jak i zbiorowego katowania. Im, jako pierwszym, tatuowano na ciele numery zastępujące imiona i nazwiska, stali się też ofiarami pierwszych prób masowego zabijania ludzi trującym gazem Cyklonem B. O ich losach opowiada nasza lekcja internetowa.
W KL Auschwitz zarejestrowano 11 964 jeńców, ponadto według szacunków do obozu przywieziono co najmniej 3 tys. czerwonoarmistów, którzy bez wprowadzania do ewidencji zostali zabici. Zatem do obozu łącznie skierowano około 15 tys. wziętych do niewoli żołnierzy Armii Czerwonej. Uwzględniając fakt, że kilkuset z nich wywieziono z obozu, a kilkudziesięciu zbiegło, można stwierdzić, że liczba sowieckich jeńców wojennych zmarłych i zabitych w obozie wyniosła ponad 14 tys.
Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie „Memoriał” z Rosji będą współpracować na polach edukacji i kultury pamięci, a także rozwoju badań nad historią związaną przede wszystkim z losem sowieckich jeńców w Auschwitz. Specjalne porozumienie w tej sprawie podpisali dyrektor Muzeum dr Piotr Cywiński oraz dyrektor Memoriału Elena Żemkowa.
Paweł Sawicki