Memoria [PL] Nr 47 (08/2021) | Page 35

replikę prycz więziennych, oraz

w wyznaczonych miejscach wysłuchać nagrań dźwiękowych wspomnień naocznych świadków „obozu cygańskiego”, jak informuje Horváthová. Dodatkowo znajdują się tam panele uzupełniające informacje z wystawy znajdującej się w Centrum Informacji dotyczące różnych aspektów codziennego życia w obozie, od szokujących warunków higienicznych, przez niedostateczną dietę, po grzebanie ofiar

w masowych mogiłach w pobliżu obozu.

Stworzenie miejsca pamięci i otwarcie stałej wystawy w tym miejscu nie było łatwym zadaniem. „Pomysł wykupienia dawnego ośrodka wypoczynkowego w Hodonínie

i wybudowania tam miejsca pamięci

o Holokauście Romów nie był łatwy do zrealizowania. Później podobny proces został przeprowadzony na fermie trzody chlewnej w miejscowości Lety”, powiedział Michael Kocáb, który był czeskim ministrem praw człowieka

i mniejszości narodowych w momencie zakupu obiektu rekreacyjnego. W 2009 r., dzięki wieloletnim staraniom Muzeum Kultury Romskiej i działaczy romskich, państwo wykupiło ten teren. Uchwałą rządu w 2011 r. budowę miejsca pamięci, w którym miała znajdować się wystawa prezentująca odwiedzającym burzliwą historię tego miejsca w kontekście historii Czech, a raczej Czechosłowacji i Europy, powierzono Narodowemu Muzeum i Bibliotece Pedagogicznej im. J.A. Comeniusa (organizacji Ministerstwa Oświaty, Młodzieży i Sportu). Istotnym tematem wystawy jest okres 1942–1943, kiedy w tym miejscu istniał tzw. obóz cygański. Większość wystawy poświęconej temu okresowi, a bardziej ogólnie Holokaustowi Romów i Sinti w czasie II wojny światowej, pod kierunkiem dyrektor Narodowego Muzeum Pedagogicznego

i Biblioteki im. J.A. Comeniusa, Markéty Pánkovej, powstało dzięki pracownikom Muzeum Kultury Romskiej Janie Horváthovej

i

Michalowi Schusterowi. Do powstania wystawy przyczynili się także Jiří Cajthaml, Jiří Kocian, Jiří Paděvět, Eva Semotanová i Jan Šimek, natomiast projekt architektoniczny i artystyczny przygotował Jaroslav Obst. Na mocy uchwały rządu z 2017 roku administracja wciąż nieukończonej wystawy i obiektu została przekazana Muzeum Kultury Romskiej na początku 2018 roku, gdzie Jana Horváthová, Veronika Kolaříková, Anna Míšková i Dušan Slačka rozpoczęli prace nad jej uzupełnieniem i zakończeniem.

Po raz pierwszy zwiedzający mogli obejrzeć wystawę podczas jej wielkiego otwarcia 15 lipca 2021 r. „Wielu moich przodków nie doczekało się takiego miejsca pamięci. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do jej powstania. Nie musimy już zakradać się w to miejsce pod osłoną ciemności, jak kiedyś, żeby zapalić tutaj znicze”, wyznał Rudolf Murka, którego ojciec przeżył „Hodonínek” – taką nazwę obozowi nadali naoczni świadkowie tamtych wydarzeń.

W innych częściach miejsca pamięci prezentowane są także wystawy krótkoterminowe. Obecnie prezentowana jest wystawa rysunków Helgi Weissovej-Hoškovej, która jako nastolatka była więzioną w getcie w Theresienstadt. Wystawę można obejrzeć w Barakach Strażniczych. W tym samym budynku zwiedzający mogą obejrzeć wystawę zgłoszeń do drugiego dorocznego Konkursu im. Karla Holomka i Emílie Machálkovej, którego tematem jest Holokaust Romów. Zwycięska instalacja „Głowa Nieumiałka” znajduje się w szacownej części miejsca pamięci pomiędzy budynkiem administracyjnym byłego obozu a drzewem lipy. Jego twórcą jest Jakub Brázda, student Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. „Rzeźba przedstawia bohatera bajki o Nieumiałku. Jak tylko przeczytałem tę bajkę, chciałem przedstawić tę postać w rzeźbie. Jednym z powodów powstania rzeźby jest to, że bohater nosi skórę węża, a ja od jakiegoś czasu badam temat przemiany ludzi w węże”, powiedział Brázda na temat swojego dzieła.

Wystawa stała, wystawy krótkoterminowe i całe miejsce pamięci są otwarte od środy do niedzieli w godzinach od 9:00 do 17:00.