Memoria [PL] Nr 42 (03/2021) | Page 6

(Ordnungsdienst) asystującego przy przesiedleniu. Siedzący na wozie mężczyzna ubrany jest, w charakterystyczną dla tej żydowskiej formacji w łódzkim getcie, niebieską czapkę z żółtym otokiem oraz żółto-białą opaskę na ramieniu z widniejącą niebieską gwiazdą Dawida. Formacja ta powstała w końcu lutego 1940 r., lecz zachowana dokumentacja wskazuje, że na początku istnienia jej umundurowanie nie zawierało wyżej wymienionych charakterystycznych elementów, pojawiły się one już po zamknięciu granic getta. Ponadto nie znane są relacje, mówiące o takiej formie asysty – przejazd na wozie razem z przesiedleńcami. Rolą policjantów w okresie tworzenia getta było wskazywanie drogi grupom ludzi kierowanych do punktów zbornych oraz zapewnienie sprawnego przepływu kolejnych przesiedleńców. Argument niezgodności umundurowania do pokazanego czasu nie może jednak przesądzać o innej interpretacji co do czasu, w którym rozgrywa się prezentowana scena. Możliwe, że autor dioramy nie znał wyglądu mundurów Służby Porządkowej z początków jej istnienia lub że nie był świadkiem przesiedleń z zimy 1940 r. Wątpliwości potęgują jednak kolejny detal oraz krajobraz, w jakim rozgrywa się scena. Nie znamy relacji, ani fotografii, która potwierdzałaby wykorzystanie sań przy wysiedleniach z getta, bardzo wyraźnie za to ta forma transportu dobytku wiąże się z przesiedleniami do getta omówionymi wyżej. Pokazany w dioramie krajobraz, jak wspomniano wyżej, ukazuje charakterystyczną przedmiejską zabudowę – drewniane domy i jedno- dwupiętrowe kamieniczki występowały głównie w północnej i północno-wschodniej części getta – na Marysinie. Uwagę zwraca ponadto kierunek w jakim udaje się pokazana na dioramie grupa ludzi i jego zestawienie z omówioną wyżej zabudową. Przesiedleńcy opuszczają obszar zabudowany wyższymi dwu- i trzykondygnacyjnymi, murowanymi kamienicami, a kierują się przez teren zabudowany drewnianymi jednopiętrowymi budynkami. Może to sugerować, że grupa kieruje się z centralnej części getta przez Marysin, czyli w kierunku Stacji Radegast. Może to więc oznaczać, że model ilustruje wysiedlenia z getta z początku 1942 r. W tym roku od 16 do 29 stycznia deportowano z getta do Chełmna nad Nerem 10 003 osoby, a w czasie drugiej fali wysiedleń