Memoria [PL] Nr 36 (09/2020) | Page 14

Recenzja książki Jacka Fairweathera „Ochotnik. Prawdziwa historia tajnej misji Witolda Pileckiego”.

dr Adam Cyra

„Ochotnik. Prawdziwa historia tajnej misji Witolda Pileckiego” zdobyła tytuł książki roku 2019 w jednym z najbardziej prestiżowych konkursów literackich w Wielkiej Brytanii – Costa Book Awards.

Pochodzący z Walii ponad 40-letni Fairweather był m.in. szefem biura brytyjskiego dziennika „Daily Telegraph” w Bagdadzie i videoreporterem amerykańskiego „Washington Post” w Afganistanie. W swoich książkach pisał m.in. o wojnach w Afganistanie i w Iraku.

Na temat genezy powstania książki o Pileckim Fairweather powiedział, że z historią bohaterskiego rotmistrza zapoznał go jego kolega, który odwiedził Muzeum Auschwitz-Birkenau prawie dziesięć lat temu: „Jest on również korespondentem wojennym. Razem opisywaliśmy konflikty w Iraku i Afganistanie. Był na uroczystościach rocznicowych w Oświęcimiu i czytał o ruchu oporu, który funkcjonował w obozie. Fakt, że tego typu działalność mogła być prowadzona w takim miejscu, był dla mnie czymś nowym. Auschwitz stanowiło dla mnie symbol ostatecznej ofiary i cierpienia. Wyobrażenie, że była grupa osób walcząca z niemieckimi nazistami w centrum tego największego zła, było dla mnie zadziwiające”.

Nad swoją książką Jack Fairweather wraz ze swoimi dokumentalistami pracował blisko trzy lata. Poznałem go w 2016 r., kiedy po raz pierwszy odwiedził Muzeum Auschwitz-Birkenau, przedstawiając plan napisania swojej książki. Stałem się jego pierwszym przewodnikiem po niezwykłych losach ochotnika do KL Auschwitz. Udzieliłem mu także na przestrzeni następnych kilku lat możliwie największej pomocy, na jaką pozwalała mi znajomość historii KL Auschwitz i faktów z życia rotmistrza Witolda Pileckiego. Jego dokumentaliści byli w ciągłym kontakcie ze mną, zadając mi dziesiątki różnych pytań, na które starałem się odpowiadać.

Sam bliżej zainteresowałem się jego fascynującą i bohaterską postacią w 1986 r., kiedy to napisałem pierwszy artykuł o nim, który jednak nie ukazał się i nie bardzo wiedziałem, dlaczego. Kilka lat później okazało się, że wszystkie teksty o rotmistrzu Pileckim w okresie komunistycznym w Polsce musiały być konsultowane z samym kierownictwem Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, na podstawie zapisu cenzuralnego, sporządzonego 3 czerwca 1980 r. Owszem wcześniej w prasie ukazywały się czasem artykuły w o Pileckim, ale z reguły kończyły się na jego działalności konspiracyjnej w obozie i opisie ucieczki z niego, natomiast nie było w nich mowy o okolicznościach stracenia Pileckiego w okresie powojennego terroru stalinowskiego w Polsce.

Na wiosnę 1989 r. podjąłem jeszcze raz próbę

Ukazało się polskie wydanie biografii rotmistrza Witolda Pileckiego, dobrowolnego więźnia KL Auschwitz i twórcy polskiej konspiracji wojskowej w tym obozie, autorstwa brytyjskiego pisarza i dziennikarza Jacka Fairweathera. Książkę wydało wydawnictwo Znak Horyzont oraz Instytut Pileckiego