Żydowski ruch oporu
podczas Holokaustu
NOWA WYSTAWA LONDYŃSKIEJ
WIENER HOLOCAUST LIBRARY
A new exhibition at The Wiener Holocaust Library, London
Podczas Holokaustu żydowskie grupy partyzanckie oraz podziemne organizacje ruchu oporu przeprowadzały ataki, działania sabotażowe oraz misje ratunkowe. Ruch oporu w gettach organizował działalność społeczną, religijną, kulturalną i edukacyjną, a także zbrojne powstania przeciwko ciemiężycielom. W obozach śmierci członkowie ruchu oporu byli wręcz zdolni do zbierania dowodów nazistowskich zbrodni, a nawet do organizowania zbrojnych buntów.
Philipp Manes, niemiecki Żyd i pisarz, został deportowany do getta Theresienstadt w lipcu 1942r. Manes był kluczową postacią życia kulturalnego w getcie i bardzo szczegółowo dokumentował swoje doświadczenia. W Bibliotece znajduje się zbiór czasopism, które przechowywał w czasie swojego pobytu w więzieniu. Zbiory Wiener Holocaust Library.
Lara Sebire-Hawkins, Wiener Holocaust Library
Nowa wystawa The Wiener Holocaust Library czerpie z unikalnych archiwalnych zbiorów biblioteki, by opowiedzieć historię żydowskich kobiet i mężczyzn; tego, jak Holokaust wpłynął na ich życie oraz jak, podejmując ogromne ryzyko, przeciwstawiali się oni nazistom oraz ich sojusznikom.
Przedstawione zostały historie pełne hartu ducha i odwagi, tak jak życiorys Tosi Altman mieszkającej w okupowanej przez nazistów Polsce. Podróżowała ona od jednego getta do drugiego, aby, posługując się fałszywymi dokumentami, przekazywać informacje, uświadamiać o zaistniałej sytuacji oraz organizować działania zbrojne. Altman przemycała broń podczas przygotowań do powstania w getcie warszawskim. Udało jej się uciec z getta, ostatecznie jednak została zatrzymana. Tosia Altman zmarła w wieku 24 lat w wyniku obrażeń odniesionych podczas wypełniania swoich zadań 26 maja 1943 roku.
Wystawa poświęcona jest również indywidualnym aktom oporu, a należą do nich na przykład sekretne dzienniki prowadzone przez Ruth Wiener w obozach Westerbork
i Bergen-Belsen czy historia Esther Pauline Lloyd, Żydówki deportowanej z Wysp Normandzkich w 1943 roku, która szczegółowo dokumentowała to, co przeszła w obozach internowania we Francji i w Niemczech.
Philipp Manes, Żyd pochodzenia niemieckiego, autor wielu książek, został deportowany do getta Theresienstadt wraz z żoną Gertrud
w lipcu 1942 roku. To wokół niego skupiło się życie kulturalne w getcie, a Manes szczegółowo udokumentował swoje doświadczenia z tego okresu. The Wiener Holocaust Library jest
w posiadaniu dziewięciu z jego zeszytów, wchodzących w skład kolekcji Philippa Manesa. Ten zbiór dokumentów oraz tekstów to cenny wgląd w działania artystyczne i intelektualne osób przetrzymywanych w getcie. Dzienniki Manesa z Theresienstadt zawierają także twórczość innych uwięzionych – wiersze, listy oraz rysunki.
Ostatni z zeszytów Manesa urywa się w pół zdania. 28 października 1944 roku Philipp
i Gertrud zostali deportowani do Auschwitz
w jednym z ostatnich transportów, które opuściły Theresienstadt. Oboje zostali zamordowani w obozie.
Wystawa Jewish Resistance to the Holocaust zawiera wchodzące w skład zbiorów biblioteki świadectwa ofiar Holocaustu zebrane przez pracowników Biblioteki w latach 50-tych XX wieku.