Obalenie pomnika dyktatora Envera Hodży w Tiranie, stolicy Albanii, przez Albańczyków 20 lutego 1991.
Miejsce Pamięci, jak również za spełnienie założeń ekonomicznych”.
Według szacunków eksperckich, zakładane koszty budowy miejsca pamięci to 31,5 miliona koron czeskich (1,18 miliona euro) w pierwszej fazie realizacji projektu. Przedsięwzięcie będzie finansowane z wielu źródeł, w tym w większości z funduszy EOG oraz Funduszy Norweskich.
Kolejnym etapem, po wyłonieniu zwycięzcy konkursu, będą negocjacje między Muzeum Kultury Romskiej a architektami, w wyniku których podpisana zostanie umowa współpracy i umowa o opracowanie dokumentacji umożliwiającej wykonanie projektu.
Z budową Miejsca Pamięci związana jest konieczność zburzenia obecnie nieczynnej przemysłowej fermy trzody chlewnej, znajdującej się w przedmiotowej lokalizacji, która została wykupiona przez państwo na podstawie Dekretu nr 609 Rządu Republiki Czeskiej z dnia 21 sierpnia 2017 roku. Rozpoczęto już przygotowania do ogłoszenia przetargu na prace rozbiórkowe, a sama rozbiórka rozpocznie się na początku drugiej połowy 2020 roku. Otwarcie nowego miejsca pamięci planowane jest na rok 2023.
Szczegółowe informacje dotyczące konkursu oraz związane z nim materiały dostępne są na stronie konkursu www.newmemoriallety.com w języku czeskim i angielskim.
„Obóz cygański” w Lety został założony w miejscu byłego dyscyplinarnego obozu pracy. Obóz dostosowano tak, by mogło w nim przebywać do 600 więźniów, jednak wkrótce i tak było ich więcej, jako że od sierpnia 1942 roku w obozie internowano ponad 1100 mężczyzn, kobiet i dzieci. Brakowało w nim sanitariatów i infrastruktury niezbędnej dla tak dużej liczby więźniów. Do sierpnia 1942 roku w obozie przebywali wyłącznie mężczyźni. Począwszy od sierpnia 1942 roku więzione były w nim w zastraszających warunkach również kobiety i dzieci. Po masowym napływie w sierpniu 1942 nadszedł czas, gdy nowymi więźniami zostawały głównie pojedyncze osoby bądź rodziny. W związku z tym liczba więźniów nie wzrastała, lecz warunki pozostały praktycznie niezmienione.
W obozie łącznie więziono 1309 osób, z czego 326 więźniów przeżyło okres swojego pobytu. Jedną czwartą uwolniono bądź udało im się uciec. Pozostałych więźniów przetransportowano do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.
Odbyły się dwa masowe transporty. Pierwszy był transportem więźniów „aspołecznych” i wyruszył do obozu koncentracyjnego Auschwitz I 3 grudnia 1942, wioząc 16 mężczyzn i 78 kobiet. Drugi transport był praktycznie równoznaczny z likwidacją obozu, kiedy to do Auschwitz II-Birkenau przetransportowano 417 więźniów. Pierwszy transport zorganizowano w oparciu o dekret o zapobieganiu przestępczości, a drugi odbył się na mocy dekretu Himmlera z dnia 16 grudnia 1942 roku nakazującego przetransportowanie wszystkich Romów do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.
Pozostałych 198 więźniów przeniesiono do “obozu cygańskiego” w Hodonín u Kunštátu lub do obozów zbiorowych w Pradze i Pardubicach. Uwolniono jedynie niewielu.
Wizualizacja nagrodzonego projektu