Memoria [PL] Nr. 3 / Grudzień 2017 | Page 33

Tak jak już zostało to wspomniane, Kermisz, Blumenthal i Auerbach stali się centralnymi postaciami Instytutu Yad Vashem już na samym początku jego działalności. Friedman pozostał w stałym kontakcie

z Instytutem aż do swojej przedwczesnej śmierci w 1960 roku, zarządzając wspólnym projektem dokumentalnym Instytutu Yad Vashem oraz YIVO w Nowym Jorku, jak również opracowując nowatorskie artykuły poświęcone metodyce do pierwszych wydań „Yad Vashem Studies”. Archiwum Komisji Historycznej Kaplana stało się jednym

z ważniejszych wczesnych zbiorów złożonych

w Archiwum Instytutu Yad Vashem; wyboru dokonał Kermisz, a Koniuchowsky ofiarował tę kolekcję Instytutowi Yad Vashem

w 1989 roku.

Inni ocaleni również odegrali ważną rolę w promowaniu zbierania świadectw oraz rozwijaniu archiwum Yad Vashem i opracowywaniu metod badawczych. Wśród nich znalazł się Dr Shaul Esh, który uciekł z Niemiec

w przeddzień wybuchu II wojny światowej i został pierwszym pedaktorem publikacji Yad Vashem oraz redaktorem „Yad Vashem Studies”; Dr Nathan Eck, ocalony z Warszawy, który zaangażował się w działalność badawczą i redagował „Yad Vashem Bulletin", a następnie przez niedługi czas działał jako redaktor „Yad Vashem Studies"; ponadto należy wspomnieć Dr Meira (Marka) Dworżeckiego, ocalonego

z Wilna, który był członkiem Dyrekcji Instytutu Yad Vashem i powołał pierwszą izraelską katedrę studiów nad Holokaustem na Uniwersytecie Bar-Ilan.

To inicjatywa, szczęście,

a czasem także wsparcie innych pomogły tym postaciom przetrwać okres Holokaustu, a wyjątkowa wizja doprowadziła ich do idei zbierania świadectw ocalonych zaraz po wyzwoleniu, dzięki czemu stworzyli podwaliny pod badania nad Holokaustem. Ich nowatorskiej roli twórców wspomnianych fundamentów należy się uznanie, a ich spuścizna przetrwała pod postacią działalności Instytutu Yad Vashem oraz innych placówek akademickich na całym świecie do dziś.

Autor jest starszym historykiem Międzynarodowego Instytutu Badań nad Holokaustem oraz redaktorem naczelnym „Yad Vashem Studies”.

Artykuł został opublikowany

w „Yad Vashem Magazine”.

Rachela Auerbach i Hersz Wasser podczas odnalezienia pierwszej części Archiwum Ringelbluma (wrzesień 1945 roku). Zdjęcie publikujemy dzięki uprzejmości Archiwum Yad Vashem

Nachum Blumental, kwiecień 1945. Zdjęcie publikujemy dzięki uprzejmości Archiwum Yad Vashem