Memoria [PL] Nr. 3 / Grudzień 2017 | Page 26

Masowe Morderstwo Osób z Niepełnosprawnościami a Holokaust

Międzynarodowa Konferencja Berno, 26 listopada 2017 roku, zorganizowana przez Szwajcarskie Przewodnictwo w Międzynarodowym Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA), Federalny Departament Spraw Zagranicznych Szwajcarii oraz Pädagogische Hochschule Berno

Brigitte Bailer

Sojusz IHRA, założony

w Sztokholmie w 1998 roku, skupia ekspertów z 31 państw członkowskich w celu wzmacniania, rozwoju

i promowania edukacji, pamięci oraz światowych badań o Holokauście, a także w celu utrzymania zobowiązań Deklaracji Sztokholmskiej 2000. Przewodnictwo Sojuszu zmienia się co roku; w roku 2017 objęła je Szwajcaria. Już na samym początku swojej działalności Sojusz IHRA zdecydował o włączeniu

w zakres swoich prac tematu ludobójstwa Romów.

Poprzez konferencję w Bernie Sojusz IHRA poruszył kolejny niezwykle ważny temat przyczyniający się do zrozumienia historii Holokaustu: masowe morderstwo osób

z niepełnosprawnościami oraz jego ciągłość i podobieństwa do masowego mordu na Żydach.

Podczas konferencji przestudiowaliśmy ideologiczny i historyczny kontekst Holokaustu, w tym zbrodnie oraz masowe morderstwa na innych grupach obywateli, których egzystencję Narodowi Socjaliści uważali za zbędną. Konferencja miała na celu nakreślenie ciągłości oraz odnalezienie podobieństw między okolicznościami panującymi na terenach wschodniej i zachodniej Europy okupowanych przez Narodowosocjalistyczne Niemcy.

Zanim podjęto temat historii zbrodni dokonanych

w okupowanej Europie, wysłuchano dwóch prezentacji dotyczących początku tak zwanej „eutanazji” oraz masowego mordu na pacjentach psychiatrycznych: Regula Argast ze Szwajcarii przybliżyła temat szwajcarskich korzeni eugenicznego sposobu myślenia oraz przeanalizowała rolę, jaką szwajcarscy eugenicy odegrali

w propagowaniu praktyk eugenicznych, jak również przedstawiła związki pomiędzy szwajcarską eugeniką a nazistowską higieną rasową.

Paul Weindling z Wielkiej Brytanii rozpoczął swoje wystąpienie od opisu zbrodni popełnionych na osobach

z niepełnosprawnościami,

w większości na pacjentach psychiatrycznych, w Rzeszy Niemieckiej i Austrii. Jego prezentacji przyświecała idea wyraźniejszego upamiętnienia ofiar tych zbrodni. Z powodu wymogów ochrony danych osobowych ich nazwiska są rzadko udostępniane publicznie, a zatem ta specyficzna grupa ofiar rządów Narodowego Socjalizmu zdaje się szczególnie zapomniana.