Projekt zakłada szeroko zakrojoną współpracę pomiędzy krajami leżącymi nad Dunajem i obejmuje badania materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Żydów w celu opracowania konkurencyjnych produktów kulturowych z potencjałem turystycznym. (Więcej informacji można znaleźć na stronie: http://www.interreg-danube.eu/approved-projects/rediscover)
Wydawnictwo Rumuńskiego Instytutu do Badań Mniejszości Narodowych opublikowało szereg książek poświęconych historii, kulturze i tożsamości mniejszości narodowych w Rumunii (http://ispmn.gov.ro/nodes/term/slug:carti). Jedną z ważniejszych pozycji wśród tytułów poświęconych historii Żydów jest monografia autorstwa Attili Gidó, która opowiada o życiu Żydów w międzywojennym Klużu (Transylwania): Două decenii. Evreii din Cluj în perioada interbelică [Dwie dekady. Żydzi w Klużu w okresie międzywojennym] (ISPMN, Kluż-Napoka, 2014). Po zakończeniu I wojny światowej życie transylwańskich Żydów przeszło metamorfozę. Zmieniła się ich stratyfikacja społeczna, życie kulturalne, instytucje, poglądy polityczne i rola ekonomiczna. Zmiany geopolityczne oraz wewnętrzne wydarzenia polityczne i społeczne spowodowały, że zwolnił, a w niektórych przypadkach wręcz zatrzymał się proces integracji i asymilacji ze społecznością węgierską. W publikacji omówiono te zmiany z perspektywy tożsamości etnicznej i integracji społecznej.
Najnowsze wydawnictwo Instytutu to praca zbiorowa poświęcona historii Żydów pt. Trecutul prezent. Evreii din România: istorie, memorie, reprezentare [Teraźniejsza przeszłość. Żydzi w Rumunii: Historia, wspomnienia, obrazy] Anca Filipovici, Attila Gidó (red.). Przedmowa: Lucian Nastasă- Kovács. (ISPMN, Kluż-Napoka, 2018). Dzieło przybliża historyczne losy mniejszości żydowskiej w Rumunii za pomocą elementów, które łączą szersze zjawiska – emancypację, nacjonalizm, antysemityzm. Specjaliści z dziedziny (Ladislau Gyémánt, Carol Iancu, Camelia Crăciun, Tibori Szabó Zoltán, Lya Benjamin, Anca Tudorancea, Natalia Lazăr, Liviu Rotman, Michael Shafir, Alexandru Florian, Diana Dumitru) prześledzili zmiany jakie nastąpiły w wyniku kamieni milowych takich
jak I wojna światowa i Wielkie Zjednoczenie w 1918 roku, Holokaust i II wojna światowa, wprowadzenie reżimu komunistycznego, oraz aktualnych wydarzeń. Prace poświęcone historii Żydów przed wprowadzeniem reżimu komunistycznego opierają się na historycznym podziale terytorialnym i podkreślają – tam, gdzie to możliwe – cechy społeczności żydowskich zamieszkałych w Transylwanii, Starym Królestwie, Bukowinie i Besarabii. Przynależność do regionu istotnie była związana z odmiennym wizerunkiem i losem społeczności, co przyniosło większą heterogeniczność mniejszości na terenie Rumunii. W tym kontekście droga przebyta przez mniejszość żydowską w Rumunii składa się z wielu historii o wspólnej trajektorii i rozłamach, które uwydatniają dynamikę jej losów w XIX i XX wieku. Publikacja ma formę przewodnika historycznego i proponuje szersze spojrzenie na współczesna syntezę historii Żydów w Rumunii. W przygotowaniu jest obecnie wersja anglojęzyczna.
Rumuński Instytut do Badań Mniejszości Narodowych
Gavril Muzicescu no. 5
Cluj-Napoca, 400697 Rumunia
Tel.: 0364 103 154, 0364 116 261
Faks: 0364 103 177
WWW: http://ispmn.gov.ro/
Facebook: https://www.facebook.com/centrul.ispmn/