Memoria [PL] Nr. 23 (08/2019) | Page 65

W jaki sposób możemy zidentyfikować przypadki, w których działania prewencyjne mogły uratować konkretną sytuację?

Małgorzata Wosińska stwierdziła, że dla niej zapobieganie to „czasownik, a nie podmiot”. Podkreśliła, jak ważne jest obserwowanie sytuacji od samego początku, rozumienie czynników lokalnych oraz identyfikowanie potencjalnych sygnałów przemocy. Gdy zaistnieją obawy powinno się działać zarówno na poziomie lokalnego zasięgu publicznego, jak i komunikacji ze światem zewnętrznym. Wosińska odniosła się także do rejestrowania ludobójstwa oraz konfliktu przez ofiary: dzienniki spisywane w czasie Holokaustu; zapisane zeszyty pozostawione po ludobójstwie w Rwandzie; a także bardziej współczesne przypadki osób nagrywających okrucieństwa, jakie miały miejsce w Syrii na telefony komórkowe. Mówczyni podkreśliła, iż ludzie powinni czytać i słuchać, a ocalałym z konfliktów powinno się udzielać prawa głosu na równi z politykami oraz innymi oficjelami.

Céline Bardet zwróciła uwagę na fakt, iż w trakcie konferencji nie poruszono zagadnienia odpowiedzialności strony rządowej. Zaniechanie działań przez takie organizacje, jak ONZ mają swoje źródła w państwach i rządach. Zdaniem Bardet działania prewencyjne mogłyby przynosić lepsze efekty, gdyby „każdy posiadał pewien stopień świadomości”. Mówczyni stwierdziła również, że kluczową rolę odgrywa w tym procesie dialog. Mówiła o podziałach w świecie oraz o łatwości, z jaką przychodzi ludziom decydowanie o tym, co jest dobre, a co złe, nie biorąc pod uwagę zdania innych. Céline Bardet nie zgodziła się z koncepcją Ojca Desbois, według której ludzie wstępują do ISIS wyłącznie z chęci zdobycia władzy, ale odniosła się do potrzeby lepszego zrozumienia, dlaczego popełniają tego rodzaju przestępstwa. Według niej rozmowa może przynieść bardziej pozytywne rezultaty, które są tak potrzebne w obliczu sytuacji, gdy tak wiele krajów oraz osób poniosło już porażkę.

Paul Rukesha mówił o tym, jak ważne jest człowieczeństwo: należy zachęcać ludzi do współpracy i odnajdywania człowieka w drugiej osobie. Przedstawił niektóre z projektów Miejsca Pamięci Kigali, na przykład projekt, w którym dzieci zbrodniarzy pracowały obok dzieci ocalałych oraz dzieci poczętych z gwałtu; wszyscy uczniowie, niezależnie od pochodzenia, dobrze ze sobą współpracują. Rukesha podkreślił także sukces lokalnych sądów Gacaca w Rwandzie; przeznaczono w nich 38 milionów dolarów na rozstrzygnięcie ponad miliona spraw, a dla porównania, Międzynarodowy Trybunał Kryminalny w Rwandzie wydał 2 miliardy dolarów na 55 spraw „bez większego wpływu”. Takie przykłady obrazują konieczność działania u samych podstaw.