Memoria [PL] Nr. 16 (01/2019) | Page 41

W ostatnich miesiącach wojny SS ewakuowało obozy koncentracyjne w Europie Wschodniej, zmuszając więźniów do tak zwanych marszów śmierci w kierunku obozu Dora oraz innych instytucji tego typu w Niemczech. Warunki w obozie pogorszyły się dramatycznie w wyniku przeludnienia i słabnięcia więźniów. W kwietniu 1945 r. ewakuowano Dorę wraz z podobozami, a większość więźniów odbyła marsz śmierci do Bergen-Belsen, w wyniku którego w ostatnich tygodniach wojny zmarły tysiące z nich. Oddziały amerykańskie, które wyzwoliły obóz 11 kwietnia 1945 r., znalazły zaledwie kilkuset więźniów pozostawionych na pastwę losu w izbie chorych.

Wielu oprawców działających w obozie Dora nigdy nie poniosło odpowiedzialności za swoją okrutną zbrodniczą działalność. Sądzono jedynie Dyrektora Generalnego Georga Rickheya, nadzorującego proces produkcji pocisków i rakiet, jednak został on uniewinniony. Badacze zaangażowani w zagadnienia związane z obozem Dora, tacy jak na przykład Wernher Von Braun i Walter Dornberger, przybylii do Stanów Zjednoczonych w ramach tajnej misji pod kryptonimem „Operation Paperclip” (Operacja Spinacz), by pracować nad różnymi programami prowadzonymi przez rząd amerykański. Gilens wyraził nadzieję, iż „odwiedzający muzeum zrozumieją, iż wielu Niemcom nadzorującym tamtą operację nigdy nie wymierzono sprawiedliwości, a w Stanach Zjednoczonych uważani byli za bohaterów”. Poprzez swoje wymowne czarno-białe fotografie Gilens starał się przekazać wyniszczenie ludzi zmuszanych do pracy przy budowie rakiet V-2 , a także upamiętnić i docenić tych, którzy zginęli oraz tych, którzy przeżyli.

Oprócz fotografii autorstwa Gilensa w skład wystawy wchodzą także artefakty wykopane z tuneli. Artefakty te, w tym filiżanka, miska, łyżki, papierośnica i walizka, jak również zardzewiały zestaw do udzielania pierwszej pomocy, ukazują fragmenty życia tych, którzy odbywali niewolniczą pracę i umierali w ciemnych tunelach.

Muzeum Holokaustu w Los Angeles, pierwsze amerykańskie muzeum tego rodzaju ufundowane przez ocalonych, to instytucja, która poprzez pierwotne źródła upamiętnia tych, którzy zginęli, oddaje hołd tym, którzy przetrwali, a także zbiera cenne artefakty, które o dziwo przetrwały Holocaust. Od 1961 r. Muzeum prowadzi bezpłatną działalność edukacyjną w tematyce Holokaustu dla wszystkich przybywających z Los Angeles, Stanów Zjednoczonych i całego świata, wypełniając tym samym misję powierzoną ocalonym z Holokaustu, by upamiętniać, edukować i inspirować. Muzeum jest otwarte siedem dni w tygodniu, a wstęp jest zawsze bezpłatny.

100 The Grove Drive, Los Angeles, California 90036, www.lamoth.org

Przedmioty z tunelów Dory