Memoria [PL] Nr. 16 (01/2019) | Page 18

W obszarze zainteresowań ekspertów w grupie ds. muzeów i miejsc pamięci Museums and Memorials Working Group znajdują się autentyczne miejsca historyczne, muzea i wystawy związane z tematyką Zagłady. Szczególne istotne są działania grupy mające na celu identyfikację miejsc, które z rozmaitych przyczyn uległy zapomnieniu i degradacji fizycznej, czy też nie są upamiętnione w sposób godny i zgodny z prawdą historyczną oraz z zapisami Międzynarodowej Karty Muzeów i Miejsc Pamięci.

Od kilku lat MMWG rekomenduje i monitoruje działania, które powinny być zgodne z Kartą, w miejscach takich jak Staro Sajmiste w Serbii , Komarom na Węgrzech, Lety u Pisku

w Czechach, czy Vilnius Ghetto Library na Litwie. W przypadku dwóch ostatnich, dzięki wsparciu ekspertów i politycznym rekomendacjom IHRA, udało się doprowadzić do konstruktywnych rozwiązań, do zaangażowania oraz wsparcia politycznego i finansowego ze strony rządowej Czech i Litwy. W Wilnie zabezpieczono niszczejący budynek jednej z trzech największych przedwojennych bibliotek tego miasta, który w getcie stał się centrum życia kulturalnego oraz miejscem spotkań ruchu oporu. W Letach, na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego dla Romów, powstała w okresie powojennym chlewnia, gdzie na dużą skalę prowadzono hodowlę świń. Po wieloletnich wysiłkach i konsultacjach, świńska farma została usunięta i podjęto działania prowadzące do zabezpieczenia miejsca i godnego upamiętnienia ofiar. W przypadku pozostałych miejsc będących

w polu zainteresowań IHRA, negocjacje i proces wdrażania rekomendacji ekspertów jest nadal w toku.

Drugi obszar tematyczny, którym zajmuje MMWG to wystawy i muzea, zarówno te, które utworzono na terenie byłych obozów koncentracyjnych i ośrodkach masowej zagłady, jak i te, które powstały lub powstają w nowych budynkach stworzonych, bądź dostosowanych specjalnie w tym celu. Wiele z tych inicjatyw to przykłady dobrej praktyki, które służą jako pewien wzór lub wyznacznik dla innych, np. wystawa "Auschwitz. Nie tak dawno, nie tak daleko" www.auschwitz.net/en.

Na obradach MMWG podnoszone są także wątpliwości w zakresie problematycznych zjawisk występujących w istniejących instytucjach, również w krajach członkowskich IHRA.

W Również w Ferrarze omawiane były również przypadki zamierzeń, które wzbudziły pewne obawy ekspertów, co do dbałości o zachowanie autentyzmu miejsca historycznego, czy też kontrowersje w zakresie narracji historycznej w planowanych muzeach i wystawach. Na posiedzenie w Ferrarze zaproszono przedstawiciela Mauthausen Memorial, z prośbą

o wyjaśnienie budzących zaniepokojenie działań strony austriackiej na terenie byłego obozu, dotyczących ingerencji w autentyczną tkankę historyczną oraz dostępu odwiedzających do kamieniołomu. Poruszono również problem zapewnienia godnej opieki nad miejscem pamięci w Gusen, jak i kwestię mającego powstać w Budapeszcie muzeum the House of Fates, gdzie wbrew opiniom historyków i większości węgierskich środowisk żydowskich, wystawa ma się skupić wyłącznie na losie jednostki z pominięciem kontekstu historycznego.

Istotnym aspektem pracy ekspertów IHRA, jest możliwość zapoznania się z nowymi inicjatywami – w Ferrarze zaprezentowano projekty Muzeum Getta Warszawskiego oraz szwedzkiego Muzeum Holocaustu i Centrum Raoula Wallenberga. Organizowane są również wizyty w muzeach i miejscach związanych z tematyką Holokaustu podczas kolejnych prezydencji w krajach członkowskich. Tym razem delegaci mieli okazję wziąć udział w oprowadzaniu kuratorskim w nowo powstałym Muzeum Judaizmu Włoskiego i Shoah, a także w byłym obozie Campo Fossoli, skąd Żydów włoskich, w tym Primo Leviego, deportowano do Auschwitz. Zapoznaliśmy się tam nie tylko ze skomplikowaną historią byłego obozu – pierwotnie był to obóz jeniecki dla żołnierzy alianckich, później więziono tam przeciwników politycznych reżimu faszystowskiego, by wreszcie w części baraków zorganizować obóz przejściowy dla Żydów. Po wojnie umieszczono w poobozowych barakach różne grupy uchodźców. Od roku 1996 zostały podjęte działania w celu zabezpieczenia pozostałości byłego obozu i przekształcenia go w miejsce pamięci. Uzupełnieniem wizyty w Campo Fossoli było zwiedzanie Muzeum Deportacji w Carpi.