WHAT WE COULD NOT SHOUT OUT TO THE WORLD,
WE BURIED IN THE GROUND
The Ringelblum Archive is one of the most valuable documents on the Holocaust. It contains over 35,000 pages of documents comprising, among other things, files of official institutions, diaries, letters, posters and photographs that document the life and death of Polish Jews. The archive was created from November 1940 to 1943 on the initiative of the historian Emanuel Ringelblum, PhD, along with the participation of the underground organisation called Oneg Shabbat (in Hebrew. Joy of Saturday).
In August 1942, two teenagers and their teacher buried the Archive in the basement of their school at 68 Nowolipki Street shortly before the Liquidation Operation. Dawid Graber, Nachum Grzywacz and Izrael Lichtensztajn managed to place their wills, written on sheets of ordinary notebooks, into boxes from the Archives just before they were buried. Unfortunately, none of them survived the war.
Only three members of the Oneg Shabbat survived the war - Hersz and Bluma Wasser, and Rachela Auerbach. Through their efforts, the Archive was found in 1946 and 1950 in the ruins of Warsaw and preserved for future generations. In 1999 the Archive was inscribed in the UNESCO list called "Memory of the World". The Ringelblum Archive belongs to the Association of the Jewish Historical Institute in Poland, which has been working for years to preserve, maintain and promote the work of Emanuel Ringelblum and members of the Oneg Shabbat group.
Memorial to the Ringelblum Archive and the Oneg Shabbat Group
The Ringelblum Archive is on deposit at the Emanuel Ringelblum Jewish Historical Institute, where it has been the centrepiece of the permanent exhibition "What we couldn't shout out to the world" since 2017. Following cooperation between the Jewish Historical Institute and the Association, the entire Archive is digitised and available online on the Delet portal. It has also been published in print in Polish and is currently being published in English.
However, what was missing was a commemoration of the Archive and members of the group in their home town.
In 2009, architects Łukasz Mieszkowski and Marcin Urbanek, inspired by Professor Jacek Leociak's lecture, designed a memorial made of glass and concrete to honour the Archive's creators at the site where they risked their lives to hide it - in Warsaw's Muranów district. In 2015, the Social Committee for the Commemoration of the Ringelblum Archive was established and, since then, has been working with the Association for Social and Cultural Initiatives "Stacja Muranów" to construct the Memorial.
In 2020, the Association of the Jewish Historical Institute in Poland joined the project and was tasked with raising funds and coordinating the construction of the memorial. Backed by more than 40 donors from Poland and around the world, it was possible to raise the necessary funds for the construction of the memorial.
Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny
w Polsce, które odpowiadało za zebranie środków i koordynację budowy upamiętnienia. Dzięki wsparciu ponad 40 darczyńców z Polski i ze świata udało się zebrać potrzebne środki i wybudować upamiętnienie.
19 kwietnia 2021 roku przy dawnej Nowolipki 68, obecnie 28 stanęło Upamiętnienie Archiwum Ringelbluma. Składa się z trzech części – widocznego szklanego kubika z kopią fragmentu testamentu 19-letniego Dawida Grabera, podziemnej betonowej komory, symbolizującej piwnicę, w której ukryte było Archiwum i wąskiego czarnego szybu, który prowadzi w głąb ziemi. Do upamiętnienia prowadzą tablice z cytatem z testamentu Dawida Grabera i informacjami o historii grupy Oneg Szabat.
Odsłonięcie upamiętnienia nie kończy starań Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce o godne upamiętnienie bohaterów Oneg Szabat, którzy oddali życie, by prawda o warszawskim getcie przetrwała wojnę. W kwietniu 2021 została zakończona budowa nowoczesnego repozytorium w Żydowskim Instytucie Historycznym, w którym przechowywane jest Archiwum. W planach jest także budowa specjalnej gabloty, w której spoczną przedmioty znalezione w historycznej warstwie Muranowa podczas budowy upamiętnienia – sztućce, butelki, fragmenty ceramiki.
Także 19 kwietnia został wmurowany kamień węgielny pod budowę symbolicznego grobu członków grupy Oneg Szabat na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie. Nie znamy miejsca pochówku większości członków grupy. Dzięki symbolicznemu nagrobkowi zaprojektowanemu przez dr. Natalię Romik oddamy hołd bohaterom Archiwum Ringelbluma.
„Musimy pamiętać, my i przyszłe pokolenia o tych ludziach. I to jest nasza absolutna powinność”. – mówił w filmie podsumowującym projekt upamiętnienia Piotr Wiślicki, przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
19 April 2021, on the 78th anniversary of the outbreak of the Warsaw Ghetto Uprising, a symbolic memorial to the Oneg Shabbat group was unveiled at the exact site where the Underground Warsaw Ghetto Archive, the so-called Ringelblum Archive, was discovered, at 28 Nowolipki St. in Warsaw.
Association of the Jewish Historical Institute
David Graber, 3rd August 1942
Remember! There, underneath the ruins, lies a national treasure. There lies the Ringelblum
Archive. [...] We must find the Archive even if there are five floors of ruins covering it!
Rachel Auerbach, 1946