Memoria [EN] No. 3 / December 2017 | Page 17

barrack number 24 was located, intended for Jewish men. Soon after the works had started it turned out that the relics of camp infrastructure could be found at a very shallow level, ca. 15 cm below the current ground level. After removing external sod layer, fragments of camp roads were uncovered. They were performed from fine limestone gravel as well as numerous fragments of matzevahs.

Tombstones were acquired from destroyed cemeteries, on the remains of which the camp had been established. Next section also unveiled a gutter leading along southern wall of the barrack as well as the foundations of the building itself performed from limestone stones.

The remains of the laundry and latrine were also discovered. The structures of these barracks were almost totally destroyed. In this case it is very difficult to determine where in fact the buildings themselves had been located. In one section there were only fragments of foundations preserved, covered with the elements of deconstructed wall made of stone and bricks. Gutters visible before the beginning of the studies, partially filled with concrete and located inside the buildings were also subject to exploration.

A fragment of pre-war seat of Jewish Healthcare Association (TOZ) together with the sanatorium for children at risk of tuberculosis were verified in the administrative part of the camp. Within the period of the functioning of the camp the building underwent important reconstruction works and was transformed into a bakery.

Barracks in the hospital and industrial section of the camp were also subject to studies. The remnants of camp sewage system were discovered during excavation works next to the supposed building of the so called “Polish hospital”. The following dates could be seen on prefabricated concrete components: 16 X 1943, 20 X 1943 and 22 XI 1943. The outline of the building itself was visible, performed in the same way as in the case of barrack number 24. The subsequent stage of works was concentrated on recognizing a part of the industrial plant – printing house, paper mill and ironworks. These buildings were preserved only in the form of levelling. In turn, some dewatering gutters forged directly in limestone substrate were readable.

W trakcie ogółu prac odkryto ponad 3 000 przedmiotów, z czego około 300 posiada wartość ekspozycyjną. Większość z nich stanowią fragmenty zniszczonych naczyń, butelek i części konstrukcyjnych baraków. Dużą grupę tworzą gwoździe, które znalazły się w ziemi w trakcie prac rozbiórkowych baraków, przeprowadzonych w końcu 1944 roku. Pośród znalezionych przedmiotów szczególne znaczenie mają przedmioty osobiste więźniów obozu, np. szczoteczka do zębów, fragmenty grzebieni, guziki, sztućce, naczynia emaliowane, buteleczki i pojemniki po lekach. Cześć z nich przeniesiona została przez Żydów z krakowskiego getta oraz z miejsc, w których żyli i pracowali przed wojną. Dotyczy to m.in. fragmentu filiżanki pochodzącej najprawdopodobniej ze szpitala żydowskiego w Krakowie. Unikatowymi zabytkami są trzy plastikowe plakietki z gwiazdą Dawida.

W rezultacie badań archeologicznych przeszłość KL Plaszow przywracana jest społecznej świadomości. Niewinny krajobraz – pusta przestrzeń eksplorowana podczas badań w bardzo wąskim zakresie – okazał się skrywać tysiące przedmiotów i śladów pochodzących z czasów funkcjonowania obozu. Przedmioty te stanowią niezwykły i dramatyczny dowód życia obozowego, które obecnie zostało na nowo odkryte. Wyniki przeprowadzonych badań archeologicznych zostały uwzględnione w scenariuszu przyszłego upamiętnienia KL Plaszow. Pozyskane zabytki staną się częścią wystawy stałej o historii, ale także o współczesnych losach tego miejsca.