Topkapı Sarayı’nın yapımına İstanbul’un fethinden sonra 1450 başlanmış ve 1478 yılında
da tamamlanmıştır. Fatih Sultan Mehmet Han’dan, Sultan Abdülmecid dönemine kadar
400 yüzyıl boyunca imparatorluğun eğitim, idare ve sanat merkezi olmuştur. Boğaziçi’ne
doğru uzanan bir yarımadanın üzerinde yer alan saray bir yanında Haliç, diğer yanında
Marmara Denizi ile çevrilidir. Topkapı Sarayı’nın yapımında Barok tarzı ve Osmanlı
mimarisi kullanılmıştır. 700.000 metrekare alanın üzerinde bulunmaktadır.
Saray iki bölümden oluşur. Bunlardan biri Birun diğeri Enderun’dur. Topkapı Sarayı genel
olarak bahçe, hasbahçe, harem, dört avlu ve üç ana kapıdan oluşur. Bahçeler ve
meydanlar ile çevirili olan saray, birbirinin içinden geçilen dört avluya sahiptir. Halkın
başvuru için girebildiği birinci avlu, sarayın birinci giriş kapısıdır. Sarayın ikinci avlusu ise
devletin idare binalarının yer aldığı bölümdür. Resmi tören ve toplantılara ev sahipliği
yapmıştır. Enderun, padişahın şahsına ait alanlar ve saray okuluna ait mekanlar üçüncü
avlunun sınırları içerisinde yer alır. Üçüncü avludan sonra ise asma bahçelerinin ve
padişaha ait köşklerin bulunduğu dördüncü avluya geçilir.
Şüphesiz Topkapı Sarayı’nda en önemli bölüm Has Oda’da bulunan Mukaddes Emanetler
Dairesi’dir. Yavuz Sultan Selim Han’ın halife olduğu 16. yüzyıldan 19. yüzyıl sonlarına
kadar Osmanlı padişahlarına çeşitli tarihlerde gönderilen dinî eserlerden oluşmaktadır.
Cumhuriyetin ilanından sonra 3 Nisan 1924 yılında, müze olarak kullanılmaya başlanmış
ve Cumhuriyet’in ilk müzesi olarak kabul edilmiştir. Koleksiyonları, mimari yapıları ve
yaklaşık 300.000 arşiv belgesi bulunan Topkapı Sarayı, dünyanın en büyük saray
müzelerindendir.
Üç kıtaya hakim olan imparatorluğun yönetim merkezi, Osmanlı hanedanın ikametgâhı,
yönetimde görev alacak devlet adamlarını ve onların eşlerini yetiştiren mükemmel bir
yönetim merkezi olan Topkapı Sarayı Osmanlı Devleti’nin inşa ettiği saraylar içerisinde en
benzersiz olanıdır. Tarihçilerin ortak ifadesine göre bu saray, yapımı en uzun süren devlet
sarayıdır.
53