HANS HERBRANT
Herbrant Partners Advocaten Aalter - Eeklo
MET OF ZONDER … ARCHITECT ?
Voor velen onder ons (of jullie) werd de winter niet alleen gebruikt
om zuurstof (of gebroken ledematen) op te doen in de vele skioorden
die Europa rijk is, maar werden de vele donkere maar oooh! zo
gezellige avonden aan de open haard of misschien zelfs leuvense
stoof gebruikt om ‘te plannen’. Voor de enen was het dan het
plannen van een zomerse trip, voor de anderen het smeden van
het goede voornemen om van het jaarlijks verlof gebruik te maken
om te bouwen of te verbouwen. In tijden dat de zelfdoener zelfs
onderwerp is meerde populaire tv-programma’s mag het geen
verwondering baren dat velen zich geroepen voelen om bij het
verbouwproces als klusser zelf tussen te komen. De warme dagen
en droge dagen die de voorbije weken ons al opleverden blijken
alvast evenveel argumenten die hun groot gelijk bewijzen. Tevens
ben ik er van overtuigd dat trots en fierheid nu hun deel is, en dat zij,
tot hun laatste snik, hun nageslacht zullen overvallen met verhalen
over de heroïsche strijd die ze leverden met de brandende zon en
verzengende hitte, de stenen, de mortel, de isolatieplaten en ga zo
maar verder. Laat ons hopen dat hun anekdotes hiertoe beperkt
worden en dat zij ook niet moeten getuigen van de problemen die ze
kenden doordat ze in hun streven om zoveel mogelijk zelf te doen
en dus grondig te besparen op hun bouwbudget ‘vergaten’ beroep
te doen op een architect. Vooral bij verbouwingen en renovaties - en
dat zijn er steeds meer en meer- worden we geconfronteerd met
dit euvel.
Toch wel verbazingwekkend, want men zou toch denken dat in
tijden waar alle info via alle mogelijke kanalen en media voor
iedereen toegankelijk is, zowat iedere burger van dit land weet
dat de tussenkomst van een architect verplicht is bij de oprichting
van gebouwen. Toch stelt menigeen zich regelmatig de vraag
welke de draagwijdte van deze verplichting nu juist is en wanneer
of vooral voor welke werkzaamheden de tussenkomst van een
bouwkundig architect NIET verplicht is, en bijvoorbeeld enkel een
binnenhuisarchitect zonder problemen op het toneel kan verschijnen
om ‘van binnen naar buiten’ te werken.
Krachtens de wet van 20 februari 1939 (ja, zoooo oud is deze al !) op
de bescherming van de titel en van het beroep van architect, moeten
openbare besturen, instellingen en de particulieren een beroep doen
op een architect voor de plans en de controle op de uitvoering
van werken waarvoor een bouwtoelating is opgelegd, en zal bij KB
aangeduid worden waarvoor de medewerking van een architect niet
verplichtend zal zijn.
Het reglement van beroepsplichten vastgesteld door de Orde
van Architecten bepaalt dat de architect de opdracht voor het
opmaken van een uitvoeringsontwerp niet mag aanvaarden zonder
tegelijkertijd te zijn belast met de controle op de uitvoering der
werken. Dus eventjes zomaar een plannetje tekenen en zich er
verder niet om bekommeren mag deontologisch niet.
Welke werken niemand zonder stedenbouwkundige vergunning mag
uitvoeren vinden we terug in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.
Het Besluit van de Vlaamse regering van 23 mei 2003 tot bepaling
van de handelingen die vrijgesteld zijn van de medewerking
van de architect, heeft het over verbouwings- en inrichtings-
werkzaamheden binnen een gebouw of de werkzaamheden voor de
geschiktmaking van lokalen voor zover ze noch de oplossing van
een constructieprobleem met zich meebrengen, noch de stabiliteit
van het gebouw wijzigen. Al deze bepalingen moeten wel restrictief
worden uitgelegd, aangezien zij de vrijheid van nijverheid en arbeid
beperken, wat dan weer niet is toegestaan.
Alles samen genomen en gelezen volgt er dus uit dat de tussenkomst
van een architect wettelijk niet is vereist voor de handelingen
die krachtens de wet daarvan zijn vrijgesteld of waarvoor geen
stedenbouwkundige vergunning is vereist.
De omstandigheid dat er een stedenbouwkundige vergunning vereist
is en wordt verleend houdt echter niet in dat de tussenkomst een
architect verplicht is voor alle werken die noodzakelijk zijn opdat
het gebouw zou kunnen worden gebruikt overeenkomstig de
bestemming.
Na de uitvoering van de ruwbouwwerken, is de architect aldus
niet verplicht om verdere tussenkomsten te verlenen voor de
afwerkingswerken, die wettelijk zijn vrijgesteld. Dit betekent dus
ook dat de architect zijn controleopdracht (verplicht door Orde van
architecten) kan beperken tot de ruwbouw-winddichtfase, tenzij
natuurlijk de afwerkingswerken met zich meebrengen dat een
probleem in verband met de constructie moet worden opgelost of
dat zij de stabiliteit van het gebouw wijzigen. Is dat het geval, dan is
zijn tussenkomst wel weer verplicht.
Het is de lezer wellicht al duidelijk dat de vraag of de
afwerkingswerken van aard zijn constructieproblemen te
veroorzaken of de stabiliteit van het gebouw aan te tasten, niet
zomaar in algemeenheid kan worden beantwoord maar telkens in
concreto dient te worden beoordeeld. Kom men er niet echt uit, dan
kan men wellicht best het zekere voor het onzekere nemen, en heeft
men dat niet gedaan, dan zal in voorkomend geval de rechter er zich
moeten over uitspreken.
Maar tegen dan heeft men wellicht al evenveel zweet gelaten als
bij de werken zelf.
Aalter | Eeklo | Deinze