MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 30
Leidsche flessen. (Instrumentencollectie Centre Céramique, Maastricht)
Wimshurst-elektriseermachine. (Instrumentencollectie Centre Céramique, Maastricht)
Daarna volgden de eerste geneeskundige proeven met
elektriciteit in een stroomversnelling. Galvani zag dat je met
elektriciteit. Begin achttiende eeuw beschreef de predikant
elektriciteit spieren kon laten contraheren (bio-electriciteit)
Jean Jallabert (1712 -1768) observaties waarbij elektriciteit
en Volta liet zien dat je elektriciteit kon opwekken door
spieren stimuleerde en verlammingen ophief. En eind
tussen twee metalen een met zuur of loog bevochtigd
achttiende eeuw schreef John Birch (1745 -1815), destijds
vloeipapiertje te plaatsen. Zo ontwikkelde hij de ‘voltacel’
een fameus chirurg in Londen, enthousiast over zijn
en, door een aantal van die cellen te stapelen, de ‘zuil van
positieve ervaringen met het therapeutisch toepassen van
Volta’, oftewel een batterij. Dit was een doorbraak, omdat
elektriciteit: elektrische therapie kon soms een amputatie
hiermee een spanningsverschil en dus ook een elektrische
voorkomen.
stroom gedurende langere tijd min of meer constant
gehouden kon worden. Het wetenschappelijk onderzoek
The public have a right to expect from me some account
of the result of those experiments in medical electricity,
which I have now been more than twelve years engaged
in, and in which I could never have so invariably persistent,
had I not found it in many cases exclusively eminent
and efficacious; for, if applied only to such diseases as
were curable by other means, it would, I am sensible,
avail little in practice: but its merit is, that it often affords
relief where every other hope is lost, and saves the noble
art of surgery from the opprobrium of amputation.
naar elektriciteit en magnetisme kreeg hierdoor nieuwe
mogelijkheden.
Begin negentiende eeuw ontdekte de Engelsman
Michael Faraday (1791 -1867) de relatie tussen elektriciteit
en magnetisme. Hij zag dat je elektriciteit kon opwekken
door een geleider te bewegen in een magnetisch veld
en, omgekeerd, dat je met elektriciteit iets in beweging
kon zetten. Uit deze bevindingen volgden de later door
Röntgen gebruikte Ruhmkorff-inductor [zie afbeelding
pagina 41], een apparaat om een spanning te verhogen
of te verlagen, en nog iets later de transformator.
Rühmkorff (1803 -1877) was een instrumentmaker en
28
Door de ontdekkingen van de Italiaanse anatoom
octrooieerde zijn vonkinductor in 1851. Er werd toen ook
Luigi Galvani (1737 -1798) en zijn tijdgenoot de fysicus
al geëxperimenteerd met elektriciteit in glasbuizen. Deze
Alessandro Volta (1745 -1827) kwam het onderzoek met
waren gevuld met verdunde gassen en werden daarom