MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 23
gesticht. Dit instituut werd in 1778 uit vrees voor
De onrust en het ongeduld over een oplossing van
de besmettelijkheid van kanker gesloten. In de
het kankervraagstuk waren in de Verenigde Staten
negentiende eeuw werden weer nieuwe speciale
nog veel groter dan in Europa. Tot aan de Tweede
instellingen voor de verzorging van patiënten
Wereldoorlog werd vrijwel al het kankeronderzoek
met kanker gesticht. Deze waren vooral te vinden
in Europa gedaan. Na 1945 namen instituten in de
in Engeland (‘Cancer Hospitals’, vanaf 1802) en in
Verenigde Staten in hoog tempo de leiding van
Frankrijk (‘Oeuvres du Calvaire’, vanaf 1850). Ze
het kankeronderzoek over, waarvoor veel publiek
hadden meestal een filantropische achtergrond en
en particulier geld beschikbaar kwam. Typisch
moeten meer als hospice dan als ziekenhuis worden
Amerikaans was de keuze voor een oorlogsmetafoor.
beschouwd. Hospices waren nodig, omdat patiënten
Vijand kanker werd in de war on cancer de oorlog
met kanker en gevorderde ziekten geweerd werden
verklaard. De ziekte moest met magic bullets
uit de gewone ziekenhuizen, deels bij gebrek aan
bestreden worden. In 1971 tekende president Nixon
behandelingsmogelijkheden en deels vanwege de
de National Cancer Act, waardoor het National Cancer
potentiële besmettelijkheid. De populaire vrees voor
Institute NCI een ongekend hoog budget kreeg voor
besmettelijkheid en het geloof in vatbaarheid voor
klinisch en vooral voor fundamenteel onderzoek
kanker in bepaalde families en bij een zwartgallig
(van 400 miljoen tot 1 miljard dollar per jaar). Zonder
karakter bleven op de achtergrond het taboe op
twijfel heeft dit programma een beslissende invloed
kanker en het institutioneel isolement voeden.
gehad op het onderzoek naar de oorzaak van kanker
en op de sterk verbeterde overlevingskansen van
Onrust en ongenoegen
patiënten met kanker.
Tuberculose was de kenmerkende ziekte van rijk en
arm in de negentiende eeuw. In de twintigste eeuw
werd kanker gevreesde volksziekte nummer één.
Onderzoek wees uit dat kankerverwekkende stoffen
in de industrie en in de omgeving daarvan de oorzaak
waren. Het kon niet anders of kanker was de prijs die
betaald werd voor de ongebreidelde industrialisatie
en verstedelijking. Dit gevoel van onbehagen had
tot gevolg dat de samenleving, onder andere via
collectes, veel geld opbracht voor kankeronderzoek.
Daarnaast groeide het politieke ongenoegen over
het uitblijven van resultaten in de strijd tegen
kanker. In Nederland werden in 1914 met behulp van
particulier geld de eerste kankerinstituten opgericht:
het Antoni van Leeuwenhoekhuis in Amsterdam en
het Rotterdams Radiotherapeutisch Instituut. Bij het
gouden regeringsjubileum van koningin Wilhelmina
in 1948 werd als geschenk van het volk twee miljoen
gulden opgehaald voor de stichting van het Koningin
Wilhelmina Fonds (KWF kankerbestrijding).
President Richard Nixon tekende in 1971 de National Cancer Act. Hierin werd onder de slogan
‘war on cancer’ een grote subsidie van de Amerikaanse overheid vastgelegd voor het klinische en
fundamentele onderzoek van kanker in de Verenigde Staten.
21