MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 178

In zijn eenvoudigste definitie is radiobiologie de In dat nieuwe laboratorium werden twee studie van het effect van ioniserende stralen op doelstellingen nagestreefd: cellen, weefsels en levende wezens. De radiobiologie richt zich dus op de biologische aspecten van radiotherapie. Tegenwoordig is het gebruikelijk om een onderscheid te maken tussen de ‘klassieke’ en de ‘moleculaire’ radiobiologie. De klassieke radiobiologie is vooral een beschrijvende wetenschap, die de respons van biologisch materiaal op straling bestudeert. De moleculaire radiobiologie heeft zoeken en valideren van nieuwe biologische merkers die opgenomen moeten worden in het zogeheten multifactorieel Decision Support-systeem, en onderzoek naar de tumor micro-omgeving als basis voor nieuwe therapieën. tot doel om de moleculaire en mechanistische Het lab werd opgestart met de werving van dr. Jan aspecten van de interacties tussen straling en cellen Theys in 2000. Deze had bij Lambin in Leuven zijn te begrijpen, zoals de controle van de celcyclus, PhD behaald en zou in Maastricht zijn onderzoek de respons van de cel na DNA-beschadiging, naar het tot expressie brengen van antikankergenen mechanismen van celdood, en interacties met de in ‘hypoxische’ tumoren met anaërobe bacteriën tumor micro-omgeving. (Clostridium) voortzetten. Dit onderzoek heeft In 2000, toen het laboratorium voor radiobiologie uiteindelijk geleid tot de publicatie van een groot van MAASTRO werd opgericht, bevond dit vakgebied aantal zowel fundamentele als toepassingsgerichte zich, internationaal gezien, in een overgangsfase. Het wetenschappelijke artikelen en is tot op de dag van aantal labs dat zich concentreerde op de klassieke vandaag nog gaande. radiobiologie nam af en het was moeilijk aansluiting In 2001 werd de Canadees dr. Brad Wouters als te vinden bij de moderne moleculair biologische onderzoeksleider van het laboratorium aangesteld en revolutie. MAASTRO besloot toen een modern met hem werden verschillende andere wetenschappers, radiobiologisch laboratorium te bouwen, dat zich zou afkomstig uit Canada en Noorwegen, benoemd. Wouters richten op die mechanistische aspecten van straling, richtte zijn onderzoek op tumorhypoxie of anders met duidelijke verbindingen naar de klinische praktijk. gezegd op het zuurstofgebrek in het kankerproces. De linker figuur toont de klassieke reductionistische opvatting over kanker. De kanker wordt voorgesteld als een ‘zak met kankercellen’. De rechter figuur is de moderne opvatting van kanker: een samenspel van kankercellen met normale cellen, immunologische cellen, stromacellen, bloedvaten, etc., die tezamen de zogeheten tumor micro-omgeving vormen die absoluut noodzakelijk is voor de overleving van de tumor. MAASTRO lab richt zich op die tumor micro-omgeving als basis voor het ontwikkelen van nieuwe therapieën. 176