6
DÜNYADAN
DAHA AZ ENERJİ , DAHA ÇOK OKSİJEN
İlk kez 1851 ’ de Londra ’ da , bu yıl ise Antalya ’ da düzenlenen dünyanın en büyük fuarı Expo ’ nun birçok yeni teknolojinin tanıtıldığı yer olma gibi bir özelliği de var . İlk televizyon , ilk röntgen makinesi , ilk cep telefonu hep EXPO ’ larda tanıtılmış . EXPO 2016 ’ da ise bir Türk bilim insanının , Murat Şahin ’ in projesi öne çıktı : Organik Işık Saçan Bitkiler . Şahin ’ in projesine göre gelecekte sokak lambalarının yaptığı şeyi bitkilerin yapması olasıydı .
Murat Şahin projesini anlatmaya uzun yıllardır OLED aydınlatmaları üzerine çalıştığını söyleyerek başladı . OLED , LED ’ lere göre çok daha verimli bir teknoloji . Şahin ’ in söylediklerine göre OLED ampuller daha az enerjiyle daha parlak ışık yayabiliyor . Mesela LED ’ ler 1 watt ’ a karşılık 110 lumen değerinde ışık üretir . OLED ise 1 watt ’ a 250 lumen ...
“ D-100 ’ ün aylık aydınlatma gideri 2 milyon lira ” OLED teknolojisini geliştirmek için yola çıkan Şahin ilk önce atık bitki ve meyve kabuklarından OLED lamba yapmak için çalışmaya başlamış . “ Portakal kabuklarını çöpe atıyoruz ama aslında turuncu ışık yayan molekülleri var . Ben bu molekülleri nasıl kullanırız diye araştırıyordum . Karşıma biyolüminesans moleküller çıktı . Biyolüminesans çok teknik bir terim gibi ama halk arasında en çok bilinen örneği ateş böcekleri . Sarı-yeşil bir ışık veriyorlar . Üstelik bir canlıda ışık oluşurken hiç ısı ortaya çıkmıyor ” diyor .
Bitkilere bu biyolüminesans moleküllerini sentezleyerek onlardan ışık kaynağı elde edeceğini fark etmesi de uzun sürmemiş . Bu , maliyeti çok düşük olan bir ışık kaynağı . Şahin hemen hesaplamaya başladığını anlatıyor : “ Sokak lambaları akşam 19.00 ’ da yanıyor , sabaha kadar sönmüyor . Enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 35 ’ i aydınlatmaya gidiyor . Yıllık 120-130 milyar lira . Sadece sokak lambaları olarak düşünün : İki sokak lambasının arasında genelde 40 metre mesafe olur . Ben D-100 karayolunu hesapladım . Aylık aydınlatma gideri 2 milyon lira .”
Gebze Teknik Üniversitesi ’ nden Murat Şahin ’ in geliştirdiği proje bitkilerin etraflarına ışık saçmasını mümkün kılıyor . Bu teknoloji hem enerji tüketimimizi düşürecek hem de oksijen seviyesini artıracak .
L I G H T W O R L D . 43