Leven is COMMUNICEREN is Leven Leven IS communiceren | Page 62

In welke situatie doen ze dat? Modale operatoren: ik moet, het is nodig, ik kan niet Wat zou er gebeuren als je het niet doet? Van wie moet je? Waarom moet je? Dit "doen nadenken" is niet bij elke algemeenheid, vaagheid of "modaliteit" nodig : vraag verduidelijking als ze gebruikt worden om weerstanden te verwoorden, bij belangrijke thema's en bij terugkerende verwijzingen. Mogelijks wil de ander iets anders uitdrukken dan zijn woorden voor jou betekenen. Soms zal doorvragen de ander zelf doen vaststellen dat zijn dieptestructuur niet meer overeenstemt met zijn woordgebruik als gevolg van jaren van generalisaties, vervormingen en deleties. In “De structuur van de magie” leggen Bandler en Grinder met name uit dat ons taalgebruik zich bedient van meerdere informatie-niveaus. We zagen al dat taal een oppervlaktestructuur heeft, maar daaronder verborgen ook een dieptestructuur. Als je zegt: “Ik begrijp bepaalde dingen niet,” is dit de oppervlaktestructuur van een diepere structuur die uitdrukt: “Soms zijn er bepaalde dingen die ik niet begrijp.” Door middel van vragen kan je de dieptestructuur aan de oppervlakte brengen: “Wat bedoel je precies met “bepaalde?”, “Over welke dingen heb je het?”, “Wat precies begrijp je niet in verband met die dingen?” 62