ÖNSÖZ
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün tarihsel kökenleri, Osmanlı Devleti’nde arazi ile
ilgili her türlü kaydın tutulup muhafaza edildiği Defterhâne-i Hakanî’ye dayanmaktadır. Arazi ile
ilgili ihtilaların da çözüm yeri olan Defterhâne’de tutulan bu defter ve belgelerin önemli bir kısmı,
günümüzde Kurumumuz Arşiv Dairesi Başkanlığı bünyesinde bulunan Kuyûd-ı Kadime Arşivi’nde
muhafaza edilmektedir.
Kuyûd-ı Kadime terim anlamı olarak, Osmanlı Devleti’nden intikal eden en eski defter ve
belgelerin muhafaza edildiği arşiv anlamına gelmektedir. Kuyûd-ı Kadime’de muhafaza edilen arşiv
hazinesinin büyük bir kısmını mufassal, icmal ve evkaf adı ile üç ana sınıfa ayrılan tahrir defterleri
ile yine bu defterlerle ilgili ruznamçe, derdest, cebe, yoklama, kal’a ve mustahfızan, vakf-ı cedid
defter ve belgeleri denilen dokümanlar oluşturmaktadır. Bunların yanı sıra hududname, mülkname,
kanunname ve nizamnameler ile timar tevcih belgeleri ve beratları, ikame-i pazar ve panayır belgeleri ilmühaber ve aynen kayıt defterleri, Defterhâne memurin sicil defterleri gibi çok çeşitli defter
ve belgeler de arşivimizde bulunmaktadır. Kuyûd-ı Kadime Arşivi’nde muhafaza edilen bu defter ve
belgeler; Osmanlı askeri, siyasi, iktisadi, hukuki, coğrai, sosyal ve kültürel tarihini ortaya koymakla,
yalnız ülkemiz tarihi için değil, Osmanlı’dan ayrılarak bağımsız olmuş otuza yakın ülkenin de milli
tarihlerini ortaya çıkaracak kayıtları ihtiva etmesi bakımından büyük önem arz etmektedir.
Kurumumuz, tarihin aydınlatılabilmesi ve sahip olduğumuz kültürel arşiv hazinelerinin gelecek nesillere intikal ettirilebilmesi amacıyla, üzerine düşen sorumluluğun bilinci ile, Kuyûd-ı Kadime Arşivi’ni yeniden tasnife tabi tutmuş, arşivimizi daha erişilebilir ve istifade edilebilir bir hale
getirmiştir. Yapılan bu tasniin sonucunda kayıt altına alınan ve ilmin hizmetine sunulacak olan tüm
dokümanları “Kuyûd-ı Kadime Arşivi Katalogu”nda bir araya getir ֜Y