KRISHI JAGRAN (Gujarati) OCTOBER 2014 | Page 35

fÃkkMk WíÃkkËLk www.krishijagran.com મીર ડ બગ કપાસનાં પાકનો ઉભરતો ુ મન ી મનોહરિસહબી. ઝાલા,ડૉ. ટ . એમ. ભરપોડા અનેડૉ. પી. ક. બોરડ ક ટકશા િવભાગ, બ. અ. િષ મહાિવ ાલય ં ૃ ુ આણદ િષ િનવિસટ , આણદ ં ં ૃ Mob: [phone], Email: [email protected] િવ ભરમા ં અ યાર કપાસ ુ ધી ન ધાયેલ પાકોમાં ં ે ટલો ક ટકો માટ સવદનશીલ પાક વધી ર ો છે . કપાસની ખેતીમા ં બદલાતા જતા વા ક, વાતાવારણીય ફરફારો, નવી પ રબળો દશના તોની આડધડ વાવણી િવગેરને લીધે િવિવધ અથકરણમા ં અગ યનો ભાગ ભજવે છે . કપાસ વાતો કપાસના પાકને તેનો નવો યજમાન પાક બીજો કોઈ નથી. કપાસનો પાક ુ ય રોક ડયા પાકોમા ં આગ ું થાન ધરાવે છે . હોવાનો દાવો કર રહ છે . આવી પ ર થતમાજો ં ૂ ખે તો કપાસના પાકને “સફદસો ”ંુ પણ કહ છે . યો ય કાળ પહલા ં કપાસમા ં જ ડવા કોર ખાનાર ઈયળો મોટ સં યામા ં ફલાવો થઈ શક ક લીલી ઈયળ, કાબર ઈયળ અને વી ુ લાબી ઈયળનો ઉપ વ વધાર જોવા મળતો હતો યાર બીટ કપાસના આગમન બાદ કપાસમા ં જ ડવા કોર ખાનાર ઈયળોનો ઉપ વ મહદ શે ન હવત જોવા મળે લ છે પરં ુ વષ વષ િુસયા ં કારની વાતોનો ઉપ વ વધી ર ો છે . બીટ કપાસ ુ ં આગમન થતા કપાસમા ં ક ટનાશક દવાનો વપરાશ ુ બજ ઓછો થયો છે . પહલા ં ૂ ખે તો વાત િનયં ણ માટ ૧૨-૧૫ વાર ખેતરમા ં ૂ દવાનો છટકાવ કરતા હતા એ ખે તો બીટ ં કપાસના આગમન બાદ પાચથી છ વાર છટકાવ ં ં કરવા લા યા. બીટ કપાસની માગ અને ભાવ ં વધતા આ પાકનો વાવણી િવ તાર વષ -વષ લેવામા ં ન આવતો આ ે મોટ ઉ પાત ુ ં જોખમ સ ઈ શક. ઉભરતી વાતોનો થી આ પાકમા ં વાત એટલે ? ંુ કોઈ િવ તારના િનધા રત પાકમા ં વાતની વ તી ઉતરોતર વધતી હોય અને એ વાત પાકમા ં પોતાની “આિથક મા ા (EIL)”વટાવે એ ુ કસાનની વાતોને ઉભરતી કહવાય. સાદ ભાષામા ં કહ એતો વાત ક પહલા ં ગૌણ (minor or secondary pest) હતી, તે કટલાક કારણોનેલીધે ં વાતો વાત ુ ય (major or primary pest) વાતમા ં પ રવિતત થઇ હોય તેને ઉભરતી વાત કહવાય. ઉભરતી વાતો (emerging pests)નાં f]r»k òøkhý ykufxkuçkh 2014 35