Kozan Magazine گۆڤاری كۆزان | Page 44

‫قارەمانیيەتی شاری هەولێر بەڕووی لەشكری مەغۆلدا‬ ‫ئاكۆ سابیر‬ ‫سەرپەشتیاری پسپۆڕی كۆمەاڵیەتی‬ ‫پ ‌رو‌رد‌ى هەولێر‬ ‫ه ه ه‬ ‫كۆزان‬ ‫34‬ ‫ژماره (4) زستانى 5102‬ ‫‌‬ ‫مێژوويى و سياسى‬ ‫ق������ەاڵی هەولێر لەمێ������ژووی دورودرێژیدا بەڕووی‬ ‫پەالماری چەندین لەشكری دوژمنان وداگیركەران‬ ‫و هێرش������بەران وەس������تاوە،بەالم ناوبانگ������ی قەالی‬ ‫هەولێر لەڕووی وەس������تانی لەبەرامبەر لەش������كری‬ ‫مەغۆل،ئەولەش������كرەی كەهۆالكۆ ناردی بۆس������ەر‬ ‫هەولێر،ل������ە هەم������وو ئەوخۆڕاگریانەی زیاتر چۆتە‬ ‫نێ������و الپەڕەكان������ی مێژوو،مەغۆل������ەكان ه������ەروەك‬ ‫ئلش������كرایە ئیمپراتۆریەتێك������ی پ������ان وبەرینیانپێك‬ ‫هێنا لەچی������ن ومەنگۆلیا درێژ بۆوە تا گەیش������تە‬ ‫(فەلەس������تین وڕوس������یاو هندس������تان )لەسەردەمی‬ ‫حاكمی هەولێر س������ەڵتان (مزەفەرەدین گۆگوبورۆ)‬ ‫كەلەنێوان (685-036)كۆچی فەرمانڕەوای هەولێر‬ ‫بووە،مەغۆل������ەكان چەندین جارلەنێوان لەس������ااڵنی‬ ‫(716و816و826)كۆچی ویستویانە بەختی خۆیان‬ ‫تاقی بكەنەوەودەست بەس������ەر هەولێردا بگرن،بەاڵم‬ ‫كەزانیەیان������ە حاكمی هەولێر خ������ۆی بەرامبەریان‬ ‫ئامادەكردووە بەلەشكرێكی گەورە،بۆیە مەغۆلەكان‬ ‫پاشەكشەیان كردووە.‬ ‫مێژوونوسی ئیسالم(سبط ابن جوزی) لە (مراة الزمان‬ ‫فی تاریخ االعیان)لەبارەی هێرشی مەغۆلەكان بۆ‬ ‫س������ەر هەولێر لەدوای مردنی سوڵتان (مزەفەرەدین)‬ ‫دەڵێ :لەساڵی (336ك) یەكەم هێرشی مەغۆلەكان‬ ‫بۆ سەرقەاڵی هەولێر دەستی پێكرد بەاڵم هیچیان‬ ‫پ������ێ نەكرا لەب������ەردەم خۆڕاگری خەڵكی ش������اری‬ ‫هەولێر كەلە دەوری والی عەباس������ی (شمس الدین‬ ‫باتكین الرومی) كۆبونەوە نەیان هێشت مەغۆلەكان‬ ‫بستێك بێنە پێشەوە،بۆیە مەغۆلەكان پاش ساڵێكی‬ ‫تر (436ك) ئەمجارەیان بەسوارەوپیادەهێرش������ێكی‬ ‫بێ ژمارەولەبن نەهاتوو هێرش������یان كردۆتەوە بۆسەر‬ ‫هەولێر)گەمارۆیان داوە ومەنجەنیقیان لەدەوروبەری‬ ‫دامەزراندوە،كەلەسەرەتادا شارەكەیانبۆداگیرنەكراوە‬ ‫بۆیە هەڵساون ش������ورەكەیان كۆڵیوەو بەزەبرچوونەتە‬ ‫ناوبەش������ێكی قەاڵ،لەناو قەاڵش شەڕێكی دەستەو‬ ‫یەخە ڕووی داوە وخەڵكی قەاڵ زەبری كوش������ندەیان‬ ‫لەلەشكری مەغۆل وەشاندوە و ژمارەیەكی زۆر یش‬ ‫لەه������ەردوو ال دەكوژرێن تەنان������ەت بەهۆی كەوتنە‬ ‫س������ەریەكی ژمارەیەكی زۆری الشەی كوژراوانی‬ ‫ه������ەردوو الش������ارەكە (س������ەرقەاڵ) بوگەن������ی بووە‬ ‫لەهەمان كاتدا ژمارەیەكی زۆریش لەدانیش������توانی‬ ‫ش������ار (خوار قەاڵ) توانیویانە خۆیان بگەینە س������ەر‬ ‫قەاڵولەگەڵش������ەڕكەرانیقەاڵكە بۆم������اوەی (04)‬ ‫ڕۆژبەڕووی مەغۆلەكان ولەشكری هۆالكۆوەستاون‬ ‫وئازایەت������ی ونەبەردی������ان پیش������ان داوەوقەاڵكەیان‬ ‫نەداوەتە دەست ولەئەنجامیشدا هێزەكانی مەغۆلیان‬ ‫بەشپرزەیی ولێك هەڵوەشاوەیی وشكست خواردووی‬ ‫دوور