Kozan 2.pdf Jun. 2014

‫كۆزان‬ ‫93‬ ‫ژماره (2) هاوينى 4102‬ ‫‌‬ ‫كلتور و زمان‬ ‫نەم��ر دەپرس��ێ ئەمە چییە؟ مامۆس��تا‬ ‫س��ادق دەڵ��ێ: داواكاریی��ە. بارزان��ی‬ ‫دەفەرم��وێ: بیخوێن��ەوە بزان��م چییە؟‬ ‫مامۆس��تا س��ادق دەڵێ: ئەزبەنی ئێمە‬ ‫كوردەكان��ی بادینان ژمارەم��ان زۆرە بە‬ ‫ب��ەراورد لەگ��ەڵ س��ۆرانییەكان، چونكە‬ ‫كوردەكانی توركیا و س��وریاش بادینینە،‬ ‫بۆی��ە داواكارین بادین��ی بكرێتە زمانی‬ ‫ئەدەبیی یەكگرتوی خوێندن و نووس��ین.‬ ‫بارزانی��ش دەفەرموێ: گوێبگ��رن، ئەوا‬ ‫زمانی ئەدەبی یەكگرتوو دروس��ت بووە،‬ ‫ه��ەر كەس��ێك ئ��ەو زمانە تێ��ك بدا،‬ ‫زمان��ی لە بن دەردێن��م. ئەوەبوو زمانی‬ ‫س��تانداردی ناوەڕاستی پاراست هەر لە‬ ‫حەفتاوە تاكو ڕاپەڕین.‬ ‫هەروەه��ا گەر بچینە س��ەر بڕگەكانی‬ ‫ڕێككەوتنامەك��ە، دەبینی��ن زۆرب��ەی‬ ‫بڕگەكانی ڕێككەوتنامەی یازدەی ئاداری‬ ‫0791 لەب��ارەی زمانەوە بوون، ئەمەش‬ ‫وردبین��ی مس��تەفا بارزان��ی دەردەخات‬ ‫ل��ە گرنگی��دان ب��ە زمان��ی ك��وردی و‬ ‫بەرزكردن��ەوەی بەهای زم��ان لە واڵتدا،‬ ‫ڕێككەوتنامەكەش (51) خاڵی لەخۆوە‬ ‫گرتبوو، كە بەم شێوەیەی خوارەوەیە:‬ ‫1ـ زمانی كوردی زمانی ڕەس��می دەبێت‬ ‫لەگ��ەڵ زمانی عەرەبی لەو ناوچانەی كە‬ ‫زۆرب��ەی زۆری دانیش��توانیان كوردن و‬ ‫زمان��ی كوردیش ل��ەو ناوچانەدا زمانی‬ ‫خوێن��دن و فێرك��ردن دەبێ��ت و، زمانی‬ ‫عەرەبیش لە هەموو ئ��ەو قوتابخانانەدا‬ ‫دەخوێنرێ��ت كە بە ك��وردی دەخوێنن، لە‬ ‫هەم��ان كاتیش��دا زمانی ك��وردی وەك‬ ‫زمان��ی دووەم ل��ەو س��نوورەی یاس��ا‬ ‫دایدەنێ��ت لەهەم��وو الیەك��ی عێراق��دا‬ ‫دەخوێندرێت.‬ ‫2ـ بەش��داریكردنی ب��را كوردەكانمان لە‬ ‫حوك��م و، جی��اوازی نەك��ردن ل��ە نێوان‬ ‫كورد و كەس��انی تر لە فەرمانی گش��تی‬ ‫گرتنە دەس��تدا، لەوانەش پایەی گرینگ‬ ‫و بایەخ��دار لە دەوڵەت��دا وەك وەزارەت‬ ‫و س��وپاو هی تریش.. ئەوانە هەموویان‬ ‫لەو كارە گرینگانەن كە ئامانجی شۆڕش‬ ‫بوون ب��ۆ وەدیهێنانیان و، حكوومەت لە‬ ‫كاتێك��دا كە دان ب��ەو بنەمایە دادەنێت،‬ ‫جەخ��ت لەس��ەر پێویس��تی كارك��ردن بۆ‬ ‫وەدیهێنان��ی ئ��ەو بنەمایە ب��ە ڕێژەیەكی‬ ‫عادیالنە دەكاتەوە، لەگەڵ لەبەرچاوگرتنی‬ ‫بنەمای لێهاتوویی و ڕێژەی دانیش��توان‬ ‫و ئەو بێ بەش��ییەی ب��را كوردەكانمان لە‬ ‫ڕابردوودا دووچاری بوون.‬ ‫3ـ لەب��ەر ئ��ەو دواكەوتوویی��ەی ك��ە لە‬ ‫ڕابردوودا لەهەردوو الیەنی ڕۆش��نبیریی‬ ‫و پەروەردەی��ی بەس��ەر نەت��ەوەی ك��ورد‬ ‫هاتووە، پالنێك بۆ چارەس��ەركردنی ئەم‬ ‫دواكەوتووییە دادەنرێت لەڕێگەی:‬ ‫أ ـ پەلەكردن لە جێبەجێكردنی بڕیارەكانی‬ ‫ئەنجوومەن��ی س��ەركردایەتی ش��ۆڕش‬ ‫لەڕووی زمان و مافی ڕۆش��نبیرییەوە بۆ‬ ‫گەلی ك��ورد و، بەس��تنەوەی ئامادەكردن‬ ‫و ئاراس��تەكردنی بەرنام��ەی تایب��ەت بە‬ ‫كاروب��اری نەت��ەوەی ك��ورد ل��ە ڕادیۆ و‬ ‫تەلەفزی��ۆن بە بەڕێوەبەرایەتیی گش��تیی‬ ‫ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی كوردی.‬ ‫ب ـ گەڕاندنەوەی ئەو قوتابییانەی دەركراون‬ ‫بۆ قوتابخانەكانیان یان لەبەر بارودۆخی‬ ‫توندوتی��ژی لەناوچەك��ە ناچارب��وون واز‬ ‫لەخوێن��دن بێن��ن، بەچاوپۆش��ی كردن لە‬ ‫تەمەنیان یان دۆزینەوەی ڕێگەچارەیەكی‬ ‫لەبار بۆ گیروگرفتەكانیان.

Kozan 2.pdf Jun. 2014 | Page 42