Έρευνα και περιγραφή της αρωματικής και φαρμακευτικής χλωρίδας της νήσου Σαμοθράκης
LAMIACEAE Prunella vulgaris L .
Κοινές ονομασίες : Βουτυρόχορτο , χοιρόχορτο .
Περιγραφή Διετής ή πολυετής πόα , περισσότερο ή λιγότερο τριχωτή , με βλαστούς ύψους έως 50 cm , ανιόντες . Τα φύλλα είναι ωοειδή έως ρομβικά ωοειδή , με μέγεθος 4-5 ( -9 ) x 2 ( -4 ) cm . Η βάση των φύλλων είναι σφηνοειδής και οι παρυφές τους λείες ή λεπτά οδοντωτές . Ο μίσχος τους έχει μήκος από 0.5 έως 4 cm . Η ταξιανθία περιβάλλεται συνήθως από τα φύλλα που φύονται στη βάση της . Τα βράκτια των ανθέων έχουν μέγεθος 5-15 χ 7-13 mm . Τα δόντια του κάλυκα ( λοβοί ) είναι ακιδωτά . Το μεσαίο δόντι ( λοβός ) του άνω χείλους του κάλυκα είναι πλατύτερο από τα άλλα δύο πλευρικά δόντια . Το κάτω χείλος του έχει δόντια λογχοειδή , με κοντές βλεφαρίδες στις παρυφές τους . Η στεφάνη έχει μήκος ( 10- ) 13-15 mm και χρώμα έντονο ιώδες-μπλε , ενώ σπανιότερα είναι λευκή .
Οικολογία Ανθίζει το τέλος της άνοιξης ( Μάιο ) μέχρι το τέλος του καλοκαιριού . Αναπαράγεται με σπέρματα , αλλά και βλαστητικά . Είναι αυτογονιμοποιούμνεο ή η επικονίαση γίνεται με έντομα . Αναπτύσσεται σε συνθήκες πλήρους φωτός , αλλά αντέχει και ελαφρά σκίαση . Είναι προσαρμοσμένο σε συνθήκες εύκρατων περιοχών , της κατώτερης ορεινής ζώνης . Απαιτεί σχετικά υγρά , μετρίως όξινα εδάφη . Εμφανίζεται σε αρκετά διαφορετικά οικοσυστήματα , όπως λιβάδια της εύκρατης ζώνης , δάση και θαμνώνες και σε διαταραγμένα οικοσυστήματα ( π . χ . χέρσα εδάφη ). Το είδος θεωρείται ότι συνδυάζει χαρακτηριστικά ανταγωνιστικού , ανθεκτικού στην καταπόνηση και διαταραχόφιλου είδους .
Εξάπλωση – Σπανιότητα Το είδος έχει ευρεία εξάπλωση στην Ευρώπη ( σε όλες τις χώρες ) και τη δυτική Ασία . Εμφανίζεται ακόμα στη βόρεια Αφρική . Στην Ελλάδα απαντάται σε όλες τις χλωριδικές περιοχές .
Αρωματικές και Φαρμακευτικές ιδιότητες – Χρήσεις Χρησιμοποιούνται τα φύλλα τους είδους ωμά ή μαγειρεμένα σε σαλάτες , σούπες , βραστά κλπ . Λόγω της περιεκτικότητας σε ταννίνη στα φύλλα , έχει κάπως πικρή γεύση , αλλά με καλή έκπλυση των φύλλων αυτή περιορίζεται . Χρησιμοποιείται για την παρασκευή δροσιστικού ποτού μέσω της προσθήκης φρέσκων ή αποξηραμένων-τριμμένων φύλλων σε κρύο νερό . Έχει δράσεις αντιβακτηριακή , αντιβιοτική , κατά της διάρροιας , αντιπυρετική , αντισηπτική , αντισπασμωδική , στυπτική , διουρητική , υποτασική , στομαχική κ . ά . Χρησιμοποιείται παραδοσιακά στη λαϊκή ιατρική για τη θεραπεία πληγών και έλκους . Επίσης , παραδοσιακά χορηγείται ως τσάι για την θεραπεία πυρετού , διάρροιας και εσωτερικής αιμορραγίας . Έχει βρεθεί ότι έχει αντιβακτηριδιακή δράση .
88