Konsumidó Alertá Volumen 3, yanüari 2014 | Page 19

Síntomanan demensia

Biba ku un persona ku demensia

Kon bo por sa ku ta algu normal òf ku ta síntomanan di demensia?

Ta normal ku si bo drenta un supermerkado i kanando den e rèkinan bo a lubidá algu ku bo ta tin mester. Di otro banda un persona ku tin demensia no ta komprondé dikon e ta den supermerkado na e momentu ei. Ta normal tambe ku un persona ta lubidá edat òf nòmber di un otro persona. Demensia di su banda por tin influensha riba akshonnan diario manera bisti paña òf kore outo. Demensia por trese kambio nan den komportashon.

Alzheimer

Mayoria biaha demensia ta kuminsá serka personanan entre 70 pa 80 aña di edat, okashoná pa e malesa di Alzheimer. Esaki ta afektá algun parti di e selebre ku ta importante pa e memoria. P’esei pèrdida di memoria ta un di e síntomanan klave pa detektá Alzheimer. Na momentu ku otro partinan di e selebre wòrdu afektá, e persona por hañ’é ku problema pa pensa, papia òf tuma desishon. E malesa aki su fase final ta na momentu ku e ta laga e persona alusiná i sinti miedu pa otro personanan rondó di dje.

Tratamentu

Pa avansá ku siensia ta awendia, te ainda no tin un kura kontra demensia i Alzheimer. Sí tin vários medikamentu pa retrasá e proseso di e malesa. E medikamentunan aki ta yuda voral den e parti di mehorá e konsentrashon di e persona ku ta sufri di e malesa. Sinembargo nan no ta yuda pa mehorashon di e memoria. Tambe dòkternan sa resetá remedinan pa momentunan ku e persona ta alusiná of ora e ta deprimí.

Terapianan tambe ta wòrdu kategorisá komo tratamentu kontra Demensia i Alzheimer. Fisioterapia por èhempel, por yuda e persona kana riba su mes sin yudansa di otro hende. Terapia pa komportashon sosial por yuda evitá ku e persona ta isolá su mes.

Personanan ku ta sufri di e malesa di demensia ta hopi sensibel pa loke ta trata ‘bodylanguage’. Kon bo ta bisa algu, ta mas importante ku kiko bo ta bisa. P’esei trata pa semper di tin kontakto visual ku e persona na momentu ku bo ke bis'é algu. Paga tinu tambe riba bo tono di bos. Tambe bo ta haña un mihó kontakto ku e persona na momentu ku bo tene su man miéntras bo ta papiando kuné.

E malesa di demensia por okashoná inkietut. Esaki pa motibu ku e persona ku ta sufri di dje ya a pèrdè gara riba su aktividatnan diario. P’esei trata pa sierto aktividatnan manera desayuno, kuminda di mèrdia of atardi wòrdu sirbí na e mesun orario tur dia. Tambe ta bon pa kologá un oloshi i un kalènder den kas. Pa medio di esakinan e persona por keda semper na altura di e fecha i ora di dia.

Un persona ku ta sufri di e malesa aki mayoria biaha no por hasi masha kos. Esei por laga nan pensa ku nan no ta útil mas. Pa esaki no sosodé, tin ku krea aktividatnan ku e por forma parti di dje pa asina e sinti ku e ta aktivo.

Moveshon ta duna trankilidat na mente. E mente di un persona ku demensia ta sintin manera un hende ku tabatatin un dia pisá na trabou. P’esei ta bon pa tuma tempu i kana òf kore ku e personanan aki pa asina e por hasi su mente bashí, sin ningun preokupashon.

Na final, si bo ta sinti ku bo ta lubidá hopi, aserká bo dòkter di kas. Tene kuenta ku strès tambe por tin un impakto negativo riba bo memoria. Na Kòrsou ta eksistí un fundashon ku ta duna apoyo i sosten na famia di personanan ku ta sufri di e malesa aki. Esaki ta:

Stichting Alzheimer Curacao

Telefon: 462-3900