Konsumidó Alertá Volumen 1, novèmber 2013 | Page 17

STAP 5: BIT RIBA UN KAS

Ora bo haña e kas ku bo ke kumpra e, bo mester hasi un bòt riba e kas. Si ta un persona privá bo ta dil ku e mes, pero mayoria biaha bo ta hasi esaki serka un makelar. E makelar ta tuma kontakto ku e doño di kas pa asina disidí si nan ta akseptá bo bòt. Pensa semper bon promé ku bo hasi un bòt. E sèn ku bo ofresé mester ta pas den bo presupuesto, e hipotek ku bo por haña i semper tene un espasio pa negoshá ora bo bit. No paga dirèkt e preis ku ta pidi. Bo por buska un makelar pa representábo si bo ke un representashon profeshonal pero esaki tambe ta algu ku lo bo mester paga p’e. Den e kasonan aki no ta konsehabel pa paga un montante fiho pa e representashon i no laga esaki dependé di e benta pa e no tin influensha riba e poseshon di bo konsehero profeshonal.

Na momentu di hasi un bòt ta semper importante pa bisa, preferibel via mail òf riba papel, ku e bòt ta dependé di si bo haña un fiansa bankario i tambe di un inspekshon tékniko di e kas. Esaki lo skapabo gastunan si e dil no bai dor si banko no aprobá bo fiansa òf si tin defisiensianan skondí na e kas.

STAP 6: KONFIRMÁ I INVESTIGÁ

Den e fase aki bo mester tuma kontakto ku bo banko i pon’é na altura di ku bo a haña un kas pa kumpra. Banko lo ke tin un rapòrt di apresiashon (taxatierapport) promé e ofresébo un kontrakt di hipotek. Hopi biaha e bendedó tin un rapòrt kaba traha a base di kua el a pone su preis di benta. Pero e no ta obligá di hasi esaki. Abo komo kumpradó mester di e rapòrt pa haña bo fiansa i e gastunan di esaki ta abo ta responsabel p’e. E rapòrt tambe por inkluí aspektonan manera e estado físiko di e kas: si tin mantenshon nesesario òf otro defisiensianan skondí ku ta influenshá e balor di e kas. Pasombra ta a base di e balor di e kas banko lo fiabo sèn. Si bo palabrá pa kumpra un kas pa fl. 250.000,= i for di e apresiashon (taxatie) ta sali un balor di 220.000 florin, Banko lo no por fiabo mas ku 220 mil florin ku e kas ta bal. I manera nos a bisa na kuminsamentu esaki hasta por ta ménos si e banko ta fia 80 òf 90% di e balor di e kas.

Tin hopi banko ku ta pidibo adelantá un kontrato di kompra (voorlopig koopcontract) pa tuma bo petishon di fiansa den tratamentu. Akinan bo mester ta hopi kouteloso. Un voorlopig koopcontract ta un kontrakt ofisial ku bo por sali for di dje asina fásil. Normalmente lo bo a haña bo aprobashon ofisial di bo banko i despues bo ta firma un kontrakt di kompra. Aki na Kòrsou, lástimamente bankonan ta pidi un kontrakt huntu ku bo petishon. Si bo no pone klóusulanan ariba menshoná di finansiamentu of inspekshon tékniko den bo kontrakt, bo ta keda mará na e kontrakt ni maske bo no haña bo fiansa of bo ta haña sa ku e kas ta kasi basha abou despues di un inspekshon mas agudo. I mas kruel ainda ta ku bendedónan di kas si ta pone klóusulanan den e kontrakt ku ta obligábo di paga un but si bo no kumpra e kas den un periodo di tempu.

STAP 7: TRAHA I FIRMA KONTRAKT

E makelar di e bendedó hopi ta fasilitá e proseso dor di traha e kontrakt. No ta asina ku abo komo kumpradó no tin influensha riba e kontenido di e kontrakt aki. E bendedó ta laga pone klóusulanan ku ta protehá su interes manera un but si bo no kumpli i eksonerashonnan pa su persona den kaso ku tin defisiensianan na e kas. Abo, òf bo representante mester sòru pa tambe tin klóusulanan na bo protekshon den e kontrakt. Un “financieringsvoorbehoud” ku ta eksonerá abo di kumpra si bo por prueba ku bo no a haña finansiamentu p’e kompra òf un “voorbehoud van bouwkundig inspectie” ta kosnan ku bo mester pone den un kontrakt pa bo interes ni maske bo ta kere ku esakinan lo no ta nesesario. Tambe den e kontrakt ta keda stipulá na kua notario e traspaso di propiedat lo tuma lugá. Abo komo kumpradó tin e derechi di skohé un notario.

Ku e kontrakt firma banko por hasi e delaster trámitenan pa aprobá i sera bo hipotek. Den práktika e proseso aki ta dura paso hopi banko tin un sistema di aprobashon ku no ta transparente i lihé. Komishonnan di krédito òf aprobashon den práktika por pone eksihensha adishonal i hasta desaprobá un krédito ku ya abo a kere ku ta rònt a base di e indikashonnan ku bo ta haña di e funshonario di banko ku bo tin kontakto kuné. Kosnan adishonal ku mester keda reglá ta manera ya menshoná seguro di bida pero tambe si bo tin un tiki mas edat e durashon di e hipotek òf si bo tin un penshun di trabou.

STAP 8: TRASPASO DI PROPIEDAT SERKA NOTARIO

Banko ta manda tur dokumentonan nesesario i e montante di e transakshon pa e notario ku bo a skohe pa asina abo, e bendedó i e notario sinta na mesa pa konkluí e benta. Tene na kuenta ku notarionan tambe ta tuma algun tempu pa hasi un ke otro investigashon promé ku yega na un sita. E mester tuma tempu pa verifiká entre otro ku si e propiedat entretantu no a keda bendí, ku e bendedó ta titulá pa bende e kas i pa su trabou e tambe lo presentá su faktura ku normalmente ta bai pa kuenta di e kumpradó.

Bankonan hopi biaha ta finansiá e kostonan di notario den e fiansa. E notario ta pasa e sèn for di su kuenta pa e bendedó i partidonan ta firma pa e traspaso di e kas. Importante ta pa bo tin bo seguro di kandela ya reglá for di e momentu aki.

Akinan ta kaminda e proseso legal ta kuminsá. Den kaso ku bo no mester a duna banko un kontrakt di kompra den un fase promé. E kontrakt di kompra (preliminar) ta un dokumento ofisial di kompra ku ta mara abo i e bendedó na e transakshon. E bendedó ta obligá su mes pa bende e kas kubo i abo ta obligá bo mes di paga e sèn ku bosnan a palabrá, bou di e kondishonnan stipulá den e kontrakt.

VIDEO