Konsumidó Alertá Volumen 1, novèmber 2013 | Page 11

ta kumpli ku su meta?

E suma dedusibel, kiko esaki ta?

Artíkulo 5 insiso 1 ta stipulá ku e kontrakt di aseguro por kontené un suma dedusibel. E persona ku ta responsabel pa e aksidente mester paga esaki na su propio kompania di seguro na momentu di un aksidente. E kompania di seguro ta keda responsabel pa e montante ku ta surpasá e dedusibel na e perhudikado. Pa esaki e perhudikado si mester aserka e kompania di seguro di esun responsabel denter di 3 aña pa entregá su kleim. Despues di e tempu aki su derechi pa hasi esaki ta vense. Dia 3 di sèptèmber 1983 a stipulá e suma dedusibel na fl. 150,=. Den artíkulo 10 ta stipulá ku ningun kondishon den un kontrakt di e seguro por keda usa kontra di e perhudikado. Sinembargo den e mesun artíkulo ta pará ku e kompania di seguro por deskontá e suma dedusibel for di lokual ku e perhudikado tin di haña den kaso esun responsabel no paga e dedusibel aki. Di eksperiensha nos sa ku si e perhudikado mes paga e montante dedusibel, e por bien lubidá e sèn aki paso kasi nunka e no lo hañ’é bek.

Impuesto, Registrashon i Inspekshon

Algu otro ku no ta na bienestar di protekshon di e konsumidó ta e echo ku e kobertura di seguro ta kaduká despues di 16 dia despues di benta di e outo. Esaki ta nifiká ku e obligashon di e kompania pa ku e perhudikado ta tèrminá di 16 dia despues ku e obligashon pasa riba un otro persona. No ta eksistí kòntròl di traspaso di seguro di outo na un momento asina aki. Banda di e kòntròl físiko ku polis ta hasi ta rekomendabel pa tambe hasi kòntròl atministrativo posibel, manera nos konosé na por ehèmpel Hulanda, ku RDW (Rijksdienstwegen).

Aki mi ke trese dilanti un rapòrt interesante yamá BRK, ku ta para pa "Belasting, Registratie en Keuringen" o sea Impuesto, Registrashon i Inspekshon. Ku implementashon di un departamentu ku tarea di kòntròl atministrativo di tur loke tin di haber ku vehíkulonan motorisá ta bira posibel ku na tur momentu nos tin bista di tur outo riba nos isla, for di momentu ku e ta baha for di barku te na e momentu ku e bai wòrdu di krush. Esaki ta nifiká ku hasta si bo outo ta para dañá den bo kura di kas i bo no ta kor’é, e outo mester ta sigurá. Esun ku no lo usá su outo mas, lo laga deshasí di esaki mas lihé. Laga krush un outo no ta kosta nada pasobra for di ora bo paga bo number di outo tin un parti ku ta reservá pa ora DOW mester deshasí di bo outo.

Dikon un instansha asina ta nesesario?

E nesesidat di un organisashon asina ta nesesario pasobra a keda probá ku por lo ménos 20% di outonan ku ta hasi uso di nos kareteranan no tin ningun sorto di seguro. Tambe ta probá ku relativamente hopi doño di outo no ta paga nan number di outo ni e gastunan pa deshasí di nan outo ora e no ta sirbi mas y tampoko butnan ku nan risibí. Nos isla ta hibando hopi pèrdida ku komportashonnan asin’aki. Aktualmente e kòntròl atministrativo ta sosodé solamente dor di kompanianan di seguro na momentu ku un kliente paga su prima. Kompanianan no ta duna informashon na ningun instansia tokante ken a paga y ken no a paga, ni na hustisia ni na belasting. Kòntròl atministrativo, den e situashon aktual, ta sosodé únikamente ora bo bai paga bo number di outo. E un pa dos momentunan di kòntròl aki no ta sufisiente. Tampoko den kombinashon ku kòntròl di polis kant’i kaya. Kòntròl mester ta algu outomatisá, up-to-date den un sistema aksesibel pa instansianan konserní.

E montante máksimo menshoná den e Lei

Manera nos a mira e montante aki te awe ta stipulá na un máksimo di f. 90.000,=. Mirando kon preisnan a oumentá e montante aki no ta sufisiente mas. Sigur si tin kaso kaminda un tata òf mama provedó di famia ta fayesé den un aksidente. Aunke tin kompanianan ku di nan mes a oumentá e montante aki te na fl. 150.000,=, loke tampoko no ta sufisiente, ainda pa lei nos ta keda mará na e montante máksimo di fl. 90.000,=. Esaki ta nifiká ku na momentu ku un shofùr kore outo sin reibeweis òf kore fuma okashoná un aksidente, ni maske e outo ta sigurá pa fl. 150.000,= , e kompania di seguro por bisa: kòrda ku en realidat e persona su seguro no ta kubri e gastunan pasobra e persona tabata fuma òf sin reibeweis. Pero dor ku e lei ta obligámi pa paga, lo mi paga pero mi ta paga te na e máksimo stipulá den lei ku ta f. 90.000,=.

Awor, e lei di seguro obligatorio aki ta kumpli ku su meta?

Sí nos kompará e motibunan dikon kier a bini ku e lei, ku e resultado den práktika, mi ta konvensí ku lamentablemente ya esaki no ta kumpli mas ku e tempu di awendia. E motibu ta simpel: sí nos mira ku pa e lei aki esun di Hulanda a para komo modèl, e diferensha ta ku durante di añanan Hulanda sí a sigui adaptá e lei konstantemente na situashon i tempu pa protehá e perhudikado.