ទំព័រ 2 ព
លខ 9232 ថ្ង ពុធ ទី 01 ខ វិច្ឆ ិកា ឆា� ំ 2017
ឹត្ត ិការណ៍ជាតិ
មាសសុទ្ធ មិនខា� ចភ្ល ើង
ជុំវិញការឈ្វ ង យល់ពីសភាពការណ៍ន�បាយរបស់ប តិភូសភាអឺរ៉ុប
សង្គ ះ ជាតិ និង ការ រំលាយ គណបកស សង្គ ះ ជាតិ ខ ណៈ ដល ក ុម សភាEU បងា� ញ នូវ ការ ព ួយបារម្ភ ជុំវិញ ប�� នះ ។
�កឧបនាយករដ្ឋ មន្ត ី បាន ប ប់ ក ុម សភាEUថា ការ ចាប់ ខ្ល ូ ន�ក កឹម សុខា ក៏ ដូច ជា ការ រំលាយ គណបកស សង្គ ះ ជាតិ គឺជា ការ អនុវត្ត ចបោប់ ស បតាម រដ្ឋ ធម្ម នុញ្ញ ន ព ះ រា ជាណាចក កម្ព ុ ជា ដូច្ន ះ សូម សភា EU យល់ អំពី ប�� នះ ។
តមកពីទំព័រ 1
បនា� ប់ ពី ការ ពនយល់ របស់ �ក ឧបនាយក រដ្ឋ មន្ត ី � ណាំ ហុង ក ុម ប តិភូ សភា EU ហាក់ដូចជា បាន យល់ ច ើន អំពី សា� នភាព ន� បាយ ពិត � កម្ព ុជា ។ ទន្ទ ឹម នឹង នះ គណៈប តិភូក៏ បាន ថ្ល ង នូវ ការ �តសរសើរ អំពី ការ រីក ចម ើន យា៉ង ឆាប់រហ័ស � កម្ព ុ ជា ។ ផ្ដ ើម ពី �ះ ក ុម សភា EU បាន សនយោ បន្ត ជួយ កម្ព ុ ជា ក្ន ុង ការ អភិវឌឍ ប ទស សំខាន់ ការ កាត់ បន្ថ យភាព ក ីក របស់ ប ជាជន កម្ព ុ ជា ។
�យ ឡក កាល ពី ព ឹក ថ្ង ទី៣០ ខតុលា � ទីស្ត ីការ ក សួង �ក ទស រដ្ឋ មន្ត ី ប ក់ សុ ខុន រដ្ឋ មន្ត ី ក សួង ការ បរ ទស និង សហ ប តិ បត្ត ិ ការ អន្ត រជាតិ បាន ទទួល ជួបគណៈ ប តិភូ សភា អឺរ៉ុប ដឹកនាំ �យ�ក Werner Langen ប ធាន គណៈកមា� ធិការ កិច្ច ការ សដ្ឋ កិច្ច និង រូបិយ វត្ថ ុ ដល អ�្ជ ើ ញ មក បំពញ ទសសនកិច្ច ២ ថ្ង � កម្ព ុជា គឺ ពី ថ្ង ទី ៣០ ដល់ទី ៣១ ខតុលា ។
�ង តាម �ក ជុំ សុន្ទ រី អ្ន កនាំពាកយ ក សួងការបរទស និង សហ ប តិ បត្ត ិ ការ អន្ត រ ជាតិ បាន ឲយ ដឹង ថា ក្ន ុង ជំនួប ពិភាកសោ នះ ប តិ
ភូ សភា សហភាព អឺរ៉ុប បាន លើក ឡើង ពី ការ ចាប់ ឃាត់ខ្ល ួន �ក កឹ ម សុខា និង ការ បិទ ការិយា
ល័យ របស់ វិ ទយោ សា� ន ជាតិ ដើមបី ប ជា ធិប តយយ របស់ អា ម រិ ក ( NDI ) � កម្ព ុជា ត មិន មាន ប តិកម្ម អ្វ ី ទ ចំ�ះ ចំណាត់ការ របស់ រាជរដា� ភិបាល ។
សហគមន៍ អឺរ៉ុប ជា អ្ន ក ផ្ត ល់ ជួយ ឧបត្ថ ម្ភ និង បច្ច កទស មួយ សម ប់ ការ �ះ �� ត� កម្ព ុ ជា ។ ក្ន ុង ជំនួប �ះ �ក ទស រដ្ឋ មន្ត ី បាន អ�្ជ ើញ សហភាព អឺរ៉ុប មក ចូលរួម ពិនិតយ ដំណើរការ �ះ �� ត ដល នឹង ប ព ឹត្ត � ឆា� ំ ២០១៨ ខាង មុន ។ �ក បាន លើក ឡើង ថា សហភាព អឺរ៉ុប មាន ទំនាក់ទំនង ល្អ ជាមួយ កម្ព ុ ជា តាំង ពី ឆា� ំ ១៩៩៤ រហូត មក ដល់ ពល នះ ។
�ក Werner Langen បាន ថ្ល ង ថា ន� បាយ របស់ សហភាព អឺរ៉ុប ក្ន ុង ការ ពង ីក ទំនាក ់ ទំនង ជាមួយ កម្ព ុជា សម ច បាន ល្អ ក្ន ុង រយៈពល ជាង ២០ ឆា� ំ កន្ល ង មកនះ ។ ការ ផ្ត ល់ ជំនួយ របស់ សហភាព អឺរ៉ុប មក កម្ព ុជា ជា ពិសស ការ ផ្ត ល់ ប ព័ន្ធ អនុគ ះ ទូ� លើកលង អាវុធ មក ដល់ កម្ព ុជា ។ សហភាព អឺរ៉ុប បាន ផ្ត ល់ ជំនួយ ៤១០ លាន អឺ រ៉ូ មក ដល់ ប ទស កម្ព ុ ជា ពី ឆា� ំ ២០១៤ ដល់ ឆា� ំ២០២០ ។
�ក ប ធាន គណៈប តិភូ បាន លើក ឡើង ថា សហភាព អឺរ៉ុប នឹង ចូលរួម ពិនិតយ ការ �ះ �� ត � ឆា� ំ ២០១៨ ខាង មុខ ។ ចំ�ះ សា� នការណ៍ ន�បាយ រួម ទាំង ការ ចាប់ខ្ល ួន�ក កឹ ម សុខា ការ បិទ កាសត ឌឹ ឃម បូ ឌា ដ លី និង បិទ
វិទយោសា� ន ជាតិ ដើមបី លទ្ធ ិប ជាធិបតយយ ( NDI ) វិញ �ក យល់ ហើយ ។ � ក្ន ុង ជំនួប �ះ
ប តិភូ មិ នបាន លើក សំណួរ ចំ�ះ ប�� នះទ ។
�ក បាន ប�� ក់ ថា �ក ចាប់អារម្ម ណ៍ ចំ �ះ ការ រីក ចម ើន ខ្ព ស់ របស់ ប ទស កម្ព ុ ជា ។ ប តិភូ សភា សហភាពអឺរ៉ុប ក៏បាន លើក ឡើង ពី ការ សុំ ផ្ត ល់ ព័ត៌មាន ពី សភាពការណ៍ ដល កើត ឡើង � ក្ន ុង ប ទស កម្ព ុជា តួនាទី កម្ព ុ ជា� ក្ន ុង អាសា៊ន និង សហគមន៍ អ៊ិ សា� ម � កម្ព ុជា ។
�ក ទស រដ្ឋ មន្ត ី ប ក់ សុខុន បាន ថ្ល ង អំណរគុណ ចំ�ះ ជំនួយ ដ៏ ច ើន របស់ សហភាព អឺរ៉ុប ដល់ ប ទស កម្ព ុជា ។ ជំនួយ ទាំង�ះ បាន ចូលរួម ក្ន ុង ការ អភិវឌឍ សដ្ឋ កិច្ច និង សង្គ ម កម្ព ុជា កាត់ បន្ថ យ ភាព ក ីក ការ លើក ស្ទ ួយ សិទ្ធ ិ មនុសស នី តី រដ្ឋ ក៏ដូច ជា ប ជាធិបតយយ � កម្ព ុ ជា ។
ចំ�ះ សំណួរ ដល ភាគី សភា សហភាពអឺរ៉ុប ចង់ ដឹង ពី ទំនាក់ទំនង រវាង កម្ព ុ ជា និង សហភាព អឺរ៉ុប � អនាគត �ក ទស រដ្ឋ មន្ត ី លើក ឡើង ថា ប ព័ន្ធ អនុគ ះ របស់ សហភាព អឺរ៉ុប ទាំង អស់ បាន ជួយ ដល់ ការ អភិវឌឍ វិស័យសដ្ឋ កិច្ច � កម្ព ុជា ។ ការ លើក ស្ទ ួយ ជីវភាព ប ជាពលរដ្ឋ ទូ� តាម រយៈ ការ បង្ក ើត ការងារ ធ្វ ើ រាប់ ពាន់ សម ប់ ប ជាពលរដ្ឋ កម្ព ុ ជា ។
�ក ទស រដ្ឋ មន្ត ី បាន ឆ្ល ើយ តប នឹង សំណួរ លើក ឡើង ពី តួនាទី របស់ កម្ព ុជា ក្ន ុង អាសា៊ន ថា ដើមបី រកសោ សន្ត ិសុខ ក្ន ុង តំបន់ ។ ចំ�ះ ប�� សហគមន៍ ខ្ម រអ៊ិ សា� ម � កម្ព ុជា �ក លើក ឡើង ថា ប មុខ រាជរដា� ភិបាល សម្ត ច ត � មាន ជំនឿ ង លើ ការ រួមរស់ �យ សន្ត ិ សហ វិជ្ជ មាន ន សាសនា � កម្ព ុ ជា រវាង ខ្ម រ កាន់សាសនា ព ះពុទ្ធ និង ខ្ម រ កាន់ សាសន អ៊ិ សា� ម ។
� ពល ប តិភូ សភា សហភាពអឺរ៉ុប សាក
សួរ ពី សភាព ការ ណ៍� កម្ព ុ ជា ប ច្ច បប ន្ន �ក ទស រដ្ឋ មន្ត ី បាន លើក ឡើង ពី ការ ពង ឹង លទ្ធ ិ ប ជាធិបតយយ និង នីតិរដ្ឋ � កម្ព ុ ជា ។ ឯ ការ បិទ កាសត ឌឹ ឃមបូ ឌា ដ លី និង វិទយោសា� នជាតិ ដើមបី លទ្ធ ិប ជាធិបតយយ ( NDI ) � កម្ព ុជា និង ការ ចាប់ខ្ល ួន ប ធាន គណបកសប ឆាំង �ក កឹ ម សុខា គឺ ជា ការ អនុវត្ត ច បោប់ ។ ក ពី នះ �ក ក៏បាន លើក ឡើង ពី ការ �ះស យ ប�� ព ំដន ជាមួយ ប ទស ជិតខាង គឺឡាវ វៀតណាម និង ថ ផង ដរ ។
សភាសហភាព អឺរ៉ុបសនយោ បន្ត ផ្ត ល់ ជំ នួយ ដល់ កម្ព ុជា ត ពិចារណាក្ន ុងការ ផ្ត ល់ ជំ នួយ សម ប់ ដំ ណើរ ការ �ះ �� ត
គណៈប តិភូ សភា សហភាពអឺរ៉ុប បាន អះអាង ថា ជំនួយ របស់ ប ទស សហ គម ន៍ អឺរ៉ុប ពាក់ព័ន្ធ នឹង ការ អភិវឌឍ � កម្ព ុជា មិន មានការ ផា� ស់ ប្ត ូរ ទ គឺ � ត បន្ត ជួយដល់ កម្ព ុជា ។ ប៉ុន្ត ចំ�ះ ជំនួយ របស់ សហ គមន៍ អឺរ៉ុប សម ប់ ការ �ះ �� ត� កម្ព ុជា សភា សហភាព អឺរ៉ុប នឹង យក � ពិចារណា សិន ព ះថា កម្ព ុ ជា បើ គណបកសប ឆាំង ធំ ហ្ន ឹង ត ូវ រំលាយវាអត់ មាន ការ ប កួតប ជង ទៀត ទ ។
នះ បើ តាម �ក ឈាង វុន ប ធាន គណៈ កម្ម ការ កិច្ច ការបរទស សហប តិបត្ត ិ ការ អន្ត រ ជាតិ �ស នាការ និង ព័ត៌មានន រដ្ឋ សភា ប ប់ អ្ន ក សារព័ត៌ មាន ក យ ជំនួប ពិភាកសោ ការងារ ជាមួយ �ក Werner Langen ប ធាន គណៈកមា� ធិការ កិច្ច ការ សដ្ឋ កិច្ច និង រូបិយ វត្ថ ុ ន សភា សហភាព អឺរ៉ុប នា ព ឹក ថ្ង ទី៣១ ខ តុលា �វិមាន រដ្ឋ សភា ក្ន ុង ពល ដល គណៈប តិភូ
មក បំពញ ទសសន កិច្ច ការងារ� កម្ព ុ ជា ។ �ក ឈាង វុន ថ្ល ង ថា ចំណុច ដល
សភា EU ចង់បាន មាន ត ២ ទគឺ ៖
ទី ១- ការ �ះ �� ត �យ សរី យុត្ត ិធម៌ ដល ទទួល យក បាន ដល ធានា �តាម ចបោប ់ �ះ �� ត ពិតប កដ មួយ ។
ទី ២- ជា ប ទស ប ជា ធិបតយយ នីតិរដ្ឋ ដើមបី សចក្ត ីសុខរបស់ ប ជា ពល រដ្ឋ កម្ព ុ ជា ក៏ ដូច ជា សចក្ត ីសុខ របស់ ប ទស រៀង ៗ ខ្ល ួន ផង ដរ ។
ជា ការ ឆ្ល ើយ តប ក្ន ុង ជំនួប នះ �ក ឈាង វុន បាន ពនយល់ ថា � កម្ព ុ ជា មិនមនមានត គណ បកសប ឆាំង មួយ ហ្ន ឹង ទ គឺ មាន ច ើន ទៀត សូម ឱយ សភា សហភាព អឺរ៉ុប �ក គិតពិចារណា ។ មួយ ទៀត សូម ឱយ សហគមន៍ អឺរ៉ុប ចក គា� ឱយ ដាច់ ពាក់ព័ន្ធ នឹង គណបកស ន�បាយដល ត ូវ រំលាយ គឺ ពាក់ព័ន្ធ នឹង ចបោប់ របស់ កម្ព ុ ជា ។ គណ បកស ណា ដល ធ្វ ើ ខុស មិន អនុវត្ត ចបោប់ គណ បកស ន� បាយ អាច ទទួល�ស ហើយ �ស �ះ អាច ឈាន ដល់ ការ រំលាយ គណបកស ផង ដរ ។
ទាក់ទង នឹង ករណី ចាប់ខ្ល ួន �ក កឹ ម សុខា គឺរដ្ឋ សភា កម្ព ុជាបាន ទទួល ព័ ត៌ មាន ពី អាជា� ធរ មាន សមត្ថ កិច្ច ព ះថា តាម ចបោប់ រដ្ឋ ធម្ម នុញ្ញ កម្ព ុជា ការ ចាប់ខ្ល ួនតំណាង រាស្ត ្រ ណា មា� ក់� ក្ន ុង បទឧក ិដ្ឋជាក់ស្តង អាជា�ធរ ចាំបាច់ត ូវធ្វើរ បាយ ការណ៍ ជូន រដ្ឋ សភា ដើមបី សម ច ។ ផ្អ កតាម
របាយការណ៍ ទាំង អស់នះ រដ្ឋ សភា កម្ព ុ ជា ឃើញ ថា �ក កឹ ម សុខា បាន រំ�ភ ក ម ព ហ្ម ទណ� មួយ ចំនួន ដល គ ចាត់ ទុក ថា ជា បទឧក ិដ្ឋ មានទំនាក់ទំនងជាមួយ បរទស ទទួល ប ក់ ពី បរទស
អនុវត្ត � តាម �ល ន �បាយ បរទស ឱយធ្វ ើ នាំ ឱយ មានអ ស្ថ ិ រ ភាព សង្គ ម ប៉ះ ពាល់ ដល់ សចក្ត ីសុខរបស់ប ជា ពលរដ្ឋ តាំងពី ឆា� ំ ២០១២-២០១៣ រហូត មក ដល់ បច្ច ុបបន្ន សកម្ម ភាព � ត បន្ត ។
អី ុចឹង សូម ឱយសភាសហភាព អឺរ៉ុប �កគិត ព ះ � ក្ន ុង ប ទស សហគមន៍ អឺរ៉ុប ទាំងអស់ ក៏ ដូច ជា �ប ទស ក ផសង ៗ ដរ គ មិន អាច ផ្ត ល់ ឱយ គណបកស មួយឬ ក៏ បុគ្គ លដឹកនាំ គណបកស មួយ ប ព ឹ ត្ត អំពើ ដូច ដលកម្ព ុ ជា កំពុង ជួប ប ទះ �ះ ទ ។
�ក ឈាង វុន ក៏ បាន សួរ � ប តិភូ សភា សហភាព ដរ ថា ដូច �កបានឃើញស ប់ ហើយ តាំងពី �ក ចុះ ពី យន្ត �ះ រហូត មក ដល់ ភ្ន ំពញ តើ បានឃើញតាម ដងផ្ល ូវ អំពី ការ រស់� របស់ ប ជាពលរដ្ឋ កម្ព ុ ជា យា៉ង ដូ ចម្ត ច ? គរ ស់បាន សុខ ទ ? បើ ឆ្ល ើយ ថា បាន សុខ វា ជា�ល� របស់ កម្ព ុជា ហើយ ព ះ ប ជា ធិបតយយ គឺ �ះ ស យប �� ប ជាជន ឱយ បាន សុខ សង្គ ម មាន ការ រីក ចម ើន ។
�ក ឈាង វុន បាន លើក ឡើង ទៀត ថា ការ ជជក គា� ន នះ ភាគីសភា សហ ភាព អឺរ៉ុប ក៏ បាន លើកឡើង ពី ទំនាក់ទំនង ល្អ រ វាង កម្ព ុ ជានិង សហគមន៍ អឺរ៉ុប ហើយ យើង ក៏បាន អបអរ សាទរ ផង ដរ ពី ទំនាក់ទំនង នះ ព មទាំង បាន ថ្ល ងអំណរគុណសហគមន៍ អឺរ៉ុប ដលតង បាន ជួយ ដល់ កម្ព ុជា ។
ក ពី នះ ភាគី សភា សហ ភាព អឺរ៉ុប បាន លើកឡើង ពីការមើលឃើញពាក់ព័ន្ធ នឹង ចបោប់ ដល បាន អនុម័ត ហើយ និង កំពុង តអនុ វត្ត ពាក់ព័ន្ធ នឹងចបោប់ គណ បកសន�បាយ និង ការ ព ួយបារម្ភ ពី រឿង ថា អាច រំលាយ គណបកស សង្គ ះ ជាតិនិង ការ ចាប់ខ្ល ួន�ក កឹម សុខា ។ តាម ប សាសន៍ �ក ឈាង វុន បានឱយ ដឹង ថា ក្ន ុង កិច្ច ដំណើរការអភិ វឌឍ ន៍ របស់ ប ទស កម្ព ុ ជា ប ទស � សហ គមន៍ អឺរ៉ុប បាន ផ្ត ល់ គម ង ជំនួយប មាណ៤១០ លាន អឺ រ៉ូ ក្ន ុង រយៈពល ប៉ុនា� ន ឆា� ំចុង ក យ នះ ដល់ កម្ព ុជា ក្ន ុង �ះ មាន ជំនួយពាក់ព័ន្ធ នឹង ការ �ះ �� ត� កម្ព ុ ជា ក្ន ុង ឆា� ំ២០១៣ ផង ដរ ៕
សុខ សារា៉យ + ស សុខុម + អា៊ង ប៊ុនរិទ្ធ