ទំព័រ 2
ព ឹត្ត ិការណ៍ជាតិ
លខ 9139 ថ្ង អងា្គ រ ទី 11 ខ កក្ក ដា ឆា� ំំ 2017
ទូងស្គ រអបអរប សាទសំបូរព គុក បតិកភណ� ពិភព�ក
រាជ រដា� ភិបាល កម្ព ុ ជា ។ ការ ដាក់ បញ្ច ូល អតីត រាជ ធានី សម័យ ចន ឡា ជា បតិ ក ភណ� ពិ ភព �ក ក្ន ុង ខ កក្ក ដា ជា ប វត្ត ិ សាស ្ត នះ បាន បងា� ញ គឺ មុន ក យ គា� ត ១ ថ្ង ប៉ុ�្ណ ះ ដល កាល ពី ៩ឆា� ំ មុន ប សាទ ព ះវិហារ ក៏ត ូវ បាន ចុះបញ្ជ ី បតិ ក ភណ� ពិ ភព �ក ជា ប វត្ត ិ សាស ្ត ថ្ង ៧ កក្ក ដា ២០០៨ ហើយ ពល នះ តំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុក ក៏ បាន ចុះ បញ្ជ ី � ថ្ង ៨ កក្ក ដា ២០១៧ ។
ក្ន ុង �ទន ភាព ជាតិ សាទរ ព ឹត្ត ិ ការណ៍ ជា ប វត្ត ិ សាស ្ត ប ជា ជាតិ ខ្ម រ គ ប់ ស ទាប់ ជាន់ ថា� ក់ បាន នាំ គា� វាយ គង -ទូង ស្គ រ វាយ រគាំង � វលា �៉ង ១០ ព ឹក ថ្ង ១០ កក្ក ដា លាន់ កង រំពង គ ប់ ខត្ត ខណ� ស ុក ភូមិ តាម ទីអារាម គ ឹះសា� ន សិកសោ សា� ប័ន ជាតិ អង្គ ភាព�ធា ទី ប ជុំ សហ គមន៍ នានា ទូ ទាំង ប ទស បាន នាំ គា� បន្ល ឺ សម្ល ង �៊ កញ្ជ ៀវ ជា មួយ នឹង សម្ល ង ស្គ រ ជ័យ បាន លាន់ ឮ យា៉ង ក ក ើក ។
មន្ត ីរាជការ គ ប់ លំដាប់ថា� ក់ ក ម ឱវាទ រដ្ឋ បាល រាជធានី ភ្ន ំពញ និង ប ជាពលរដ្ឋ រាជ ធានី ភ្ន ំពញបាន នាំ គា� ធ្វ ើ ពិធី វាយ ស្គ រដើមបីចូល រួម អបអរសាទរ ការ ដាក់ បញ្ច ូល ប សាទ សំបូរព គុក ចូល ក្ន ុង បញ្ជ ី ប តិក ភ័ ណ� ពិភព�ក ដល ជា ទិវា ប វត្ត ិ សាស្ត ្រ ថ្ម ី ន វបបធម៌ របស់ សា� ប័ តយ កម្ម ខ្ម រ ។
�ក ឃួ ង ស ង អភិបាល រាជធានី ភ្ន ំពញ បាន លើក ឡើង � ក្ន ុង ពិធី ប កាស អបអរសាទរ ការ ដាក់ ប សាទសំបូរព គុក ចូល ក្ន ុង បញ្ជ ី ប តិក ភ័ ណ� ពី ភព �ក � ក្ន ុង រដ្ឋ បាល រាជធានី ភ្ន ំពញ នា ព ឹក ថ្ង ទី១០ ក ក្ក ដា ២០១៧ នះ ថា ការ ដាក់ បញ្ច ូល ប សាទសំបូរព គុក ចូល ក្ន ុង បញ្ជ ី ប តិក ភ័ ណ� ពី ភព �ក នះ គឺជា ទិវា ប វត្ត ិសាស ្ត ថ្ម ី មួយទៀត ដល គណៈកមា� ធិ ការ ប តិក ភ័ ណ� ពិភព�កន អង្គ ការ ដើមបី វ បប ធម៌ វិ ទសោ សាស្ត និង អប់រំ របស់ អង្គ ការ សហ ប ជាជាតិ យូ នី ស្ក ូ ក៏ បាន សម ច ចុះ តំបន ់ ប សាទ សំបូរ ព គុក ចូល ក្ន ុង បញ្ជ ី ប តិក ភ័ ណ� ពី ភព �ក ក្ន ុង កិច្ច ប ជុំ លើក ទី ៤១ រ បស់ ខ្ល ួន � ប ទស ប៉ូ ឡូញ តាម សំណើរ របស់ រាជរដា� ភិបាល ក ម្ព ជា ។ �កបន្ត ថា ដើមបី អបអរសាទរនូវ ព ឹត្ត ិ ការ ណ៏ ជា ប វត្ត ិ សាស្ត នះ ក្ន ុង នាម ក ុមប ឹកសោ គណៈ អភិបាល មន្ត ីរាជ ការ កងកមា� ំង និង ប ជាពលរដ្ឋ ទាំងអស់ រស់� ក្ន ុង រាជធានី ភ្ន ំពញ សូម អបអរសាទរ ចំ�ះ ព ឹត្ត ិការ ណ៏ ដ៏ មាន សារសំខាន់ នះ តាម រយៈ ស្ន ូរ ទូងស្គ រ ជា ស�� ។
សូម ប�� ក់ ថា តំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុក គឺជា ប តិក ភ័ ណ� ខ្ម រ ទី ៣ ដល ត ូវ បាន ទទួល សា្គ ល់ នូវ លក្ខ ណៈ ដ៏ ខ្ព ង់ខ្ព ស់ និង ថ្ល ថ្ន ូរ បនា� ប់ ពី តំបន់ប សាទ អង្គ រ ត ូវ បាន បញ្ច ូល ក្ន ុង ប តិក ភ័ ណ� ពី ភព�ក � ក្ន ុង ឆា� ំ ១៩៩២ និង ប សាទព ះវិហារ ត ូវ បាន បញ្ច ូល ក្ន ុង ប តិក ភ័ ណ� ពិ ភព �ក � ឆា� ំ ២០០៨ ហើយ �ឆា� ំ ២០១៧ នះ អង្គ ការយូ នី ស្ក ូ ក៏ បាន សម ច ដាក់ ប ញ្ច ូលតំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុក ជា ប វត្ត ិ សាស្ត របស់ ខ្ម រ ថ្ម ី មួយទៀត ។
ក្ន ុង ការ អបអរ នះ ដរ នាយទាហាន នាយ ទាហានរង និង ពល ទាហាន ទូ ទាំង កងពលតូច លខ ៧០ ក៏ ចូលរួម អបអរ សាទរ ប សាទ តំបន់ សំបូរ ព គុក ជា សមបត្ត ិ បតិកភណ� ពិភព�ក ក៏ បាន ចាប់ផ្ត ើម ទូងស្គ រ បន្ល ឺ សំលង សុី រ៉ ន និង ច ៀង ចំរៀង បទ ពងសោវតា ខ្ម រ អបអរសាទរ « តំបន់ ប សាទសំបូរព គុក » ដល ត ូវ បាន ចុះបញ្ជ ី ជា សមបត្ត ិ បតិកភណ� ពិភព �ក ។
មន្ត ី �ធា បាន លើក ឡើង ថា ក មការ ខិតខំ ប ឹងប ង របស់ ស ម្ត ច ត � ហ៊ុន សន នាយក រដ្ឋ មន្ត ី ន កម្ព ុ ជា គឺ បានការ ពារ និង ទាមទារ ប សាទព ះវិហារ តាម ផ្ល ូវច បោប់ មក វិញ ព មទាំង បាន ចុះបញ្ជ ី « ប សាទព ះវិហារ » ជា « ប តិក ភ័ ណ� ពិភព�ក » �យ អង្គ ការ យូ ណ ស្ក ូ ( UNESCO ) � ថ្ង ទី៧ ខកក្ក ដា ឆា� ំ២០០៨ ។
តមកពីទំព័រ 1
សូម បងប្អ ូន � ទសសនា ប សាទព ះវិហារ
ដល ជា ករ្ដ ិ៍ តំណល វបប ធ ម៌ជាតិ ដ៏ លបីលបោញ � ខត្ត ព ះ វិហារ និង សូម ចូលរួម ថរកសោ ការ ពារ ប សាទ បូរាណ ទាំងអស់ � ទូ ទាំង ប ទស ឱយ បាន គង់វងសដើមបី កូន� ខ្ម រ គ ប់ ជំនាន់ ។
� ក្ន ុង ថ្ង អបអរសាទរនាព ឹក ថ្ង ទី ១០ កក្ក ដា គឺ មាន ពិធី ទូងស្គ រ ជ័យ និង ការ សម្ត ង របាំ ប ពណី ជាតិ អបអរសាទរ យា៉ង កងរំពង ទូ ទាំង ប ទស ។ នះ ជា �ទនភាព ជាតិ យើង ទាំង អស ់ គា� ។
ក្ន ុង សារ លិខិត សម្ត ច ត� បាន ចាត់ ទុក ថា នះ គឺ ជា �ទន ភាព ថ្ម ី មួយ ទៀត សម ប់ ប ជា ពល រដ្ឋ និង ព ះរាជា ណាចក កម្ព ុ ជា យើង ក៏ដូច ជា សម ប់ ប ជា ពលរដ្ឋ នានា� ក្ន ុង តំបន់ និង ពិភព�ក ដល « តំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុក » ត ូវ បាន ក ុម ប ឹកសោ អន្ត រ ជាតិ ស្ត ីពី ប ង្គ ប សាទ និងរមណីយដា� ន ( ICOMOS ) ទទួល សា្គ ល់ ថា ជា កំពូល សា� ដ ដ៏ ម ហ សា� រយ ន សា� ប តយ កម្ម ខ្ម រ និង មាន តម្ល សកល ដ៏ ចំណាន ហើយ ត ូវ បាន បញ្ច ូល �ក្ន ុង បញ្ជ ី បតិ ក ភណ� ពិ ភព �ក ។
ការចុះ បញ្ច ី នះ នឹង តម ូវ ឱយ កម្ព ុ ជា និង សហគមន៍ អន្ត រជាតិ ទាំង មូល មាន កាត ព្វ កិច្ច សហ ប តិ បត្ត ិ ការ ជា មួយ គា� ការពារ នូវ បតិ ក ភណ� សកល នះ ហើយ ថរកសោ ជា សមបត្ត ិ វបបធម៌ ដល ជា ករ្ដ ិ៍ មរតក សម ប់ មនុសស ជំនាន់ ក យ ។ តំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុកគឺ ជា បតិ ក ភណ� ខ្ម រ ទី ៣ ហើយ ដល ទទួល បាន នូវ លក្ខ ន្ត ិកៈ ក៏ ខ្ព ង់ ខ្ព ស់ ថ្ល ថ្ន ូរ នះ បនា� ប់ ពី តំបន់ ប សាទ អង្គ រ ត ូវ បាន បញ្ច ូល ក្ន ុង បញ្ជ ី បតិ កភណ� ព ិភព �ក � ឆា� ំ ១៩៩២ និង ប សាទ ព ះ វិហារ ត ូវ បាន ដាក់ បញ្ច ូល ក្ន ុង បញ្ជ ី បតិ ក ភណ� ពិភព�ក � ឆា� ំ ២០០៨ ។
ដូច ករណី មុន ៗ ដរ ការដាក់ តំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុកចូល ក្ន ុង បញ្ជ ី បតិ ក ភណ� ពិភព �ក គឺ ជា លទ្ធ ផល ន កិច្ច ដំណើរ ការងារ ដ៏ យូរ និង លំ បាក ស្ម ុគ សា� ញ ។ ការ កសាង ឯ កសារ នានា ពាក់ ព័ន្ធ នឹង ការ ស្ន ើ ដាក់ « តំបន់ ប សាទ សំបូរ ព គុក » � ក្ន ុង បញ្ជ ី បតិ កភណ� ពិភព �ក ត ូវ បាន ចាប់ ផ្ត ើមតាំង ពី ឆា� ំ ២០១២ មក ម្ល ៉ះ ។ បនា� ប់ មក ការងារ នះ ត ូវ បាន ប ិត ប ៀង និង សម ិត សម ំង កាន់ ត ម៉ត់ចត់ ថម ទៀត នា ចុង ឆា� ំ ២០១៣ ស ប តាម ទិស� ណនាំ ន ការ អនុវត្ត អនុ ស�� ស្ត ីពី ការ ការ ពារ បតិ ក ភណ� ពិភព�ក វបបធម៌ និង ធម្ម ជាតិ ដល កម្ព ុជា ជា ហត្ថ លខ ី មុន នឹង ខ្ញ ុំ ព ះ ករុណា ខ្ញ ុំ ក្ន ុង ឋាន ៈជា នាយក រដ្ឋ មន ្ត ី ន ព ះ រាជា ណាចក កម្ព ុ ជា លើក សំណើ ជា ផ្ល ូវ ការ � មជឈ មណ� ល បតិ ក ភណ� ពិភព �ក របស់ អង្គ ការ យូ ណស្ក ូ �ដើម ខ មករា ឆា� ំ ២០១៦ ។
សូម ប�� ក់ ថា ប សាទសំបូរព គុក នះ គឺ ស្ថ ិត � ភូមិ សំបូរ ឃុំ សំបូរ ស ុក ប សាទ សំបូរ ដល មាន ចមា� យ ៣៧ គីឡូម៉ត ពី ទីរួមខត្ត កំពង់ធំ �យ សង់ លើ ដី រាបស្ម ើ មាន ទំហំ ៣ , ០០០ហិ កតា ។ ប សាទ វ័យ ជាង ១៤០០ ឆា� ំ នះ គឺ បាន សាង ឡើង � រជ្ជ កាល ស្ត ច ឥ សាន វរ្ម ័នទី ១ � ក្ន ុងសតវតសទី ៧ ( គ . ស . ៦១៦ – ៦៣៥ ) នា សម័យ ច ន ឡា ។
ក ុម ប សាទសំបូរព គុក នះ គឺជា រាជធានី ចាស់ �� ះ ថា ឥ សាន បុ រៈ ពី សម័យ �ះ ជា មជឈ មណ� ល នសាសនា ឧទ្ទ ិស ថា� យ សវៈ និយម ។ ក ុម ប សាទ នះ សាងសង់ អំពី ឥដ្ឋ តាន់ និង ថ្ម បាយ ក ៀម លំអរ � �យ ចមា� ក់ ពីលើ ឥដ្ឋ ចាក់ ពុម្ព �យ បាយអ ជា ផា� ំង ៗអំពី ឥដ្ឋ ត បច្ច ុបប ន ្ន ត ូវ បាន ប ះ អស់ ។
ត យា៉ងណា ក៏ �យ ប សាទសំបូរព គុក នះ បាន កា� យ�ជា រមណីយដា� ន ដល អាច ទាក់ ទាញ ភ្ញ ៀវ ទសចរណ៍ ជាតិ និង អន្ត រ ជាតិ ប មាណ ជាង ពីរ សន នាក់ក្ន ុង មួយ ឆា� ំៗ ជាក់ស្ត ងកាល ពី ឆា� ំ២០១៦កន្ល ង � មាន អ្ន កទសចរ ជាតិនិង អន្ត រ ជាតិប មាណ ១២៥ . ០០០ នាក់� ទសសនា ប សាទ សំបូរព គុក ក្ន ុង�ះ ភ្ញ ៀវ ជាតិ ១០៨ . ៨៨៥ នាក់ និង ភ្ញ ៀវ អន្ត រជាតិ ១៦ . ៣០១ នាក់ ។ នះ បើ តាម ការ ឱយ ដឹង ពី �ក សង អាន
ប ធាន មន្ទ ីរ ទសចរណ៍ ខត្ត កំពង់ធំ កាលពី ពល កន្ល ង � ៕ អ៊ូ ច័ន្ទ ថា
ព ះសងឃតាមទីអារាម នានា បានទូងស្គ រ វាយ ជួងបន្ល ឺសំឡងសាទរ � ទូទាំង ព ះ រាជាណាចក កម្ព
ុជា
កិច្ច ប ជុំរបស់ អង្គ ការ យូណស្ក ូ ូ បាន សម ច ចុះ បញ្ជ ី ី តំបន់ ប សាទ សំបូរព គុក �យមាន�កជំទាវ ភឿង សកុណា តំណាង កម្ព ុ ុ ជា
�� ង ទា� ររមណីយដា� ន សំបូរព គុក � ខត្ត កំពង់ ធំ និង �កអភិបាល រាជធានីភ្ន ំពញ ចូលរួមអបអរសាទរ
អង្គ ភាព ង៧០ វាយ ស្គ រអបអរ
ការ វាយស្គ រ អបអរសាទរ មុខ ទីស្ត
ី ការ ី គណៈ រដ្ឋ មន្ត ី ី និងការ ហកបួន អបអរ �មុខ ផសោរ ធំថ្ម ីី
អាជា� ធរ អបសរាវាយស្គ រមុខ អង្គ រវត្ត អបអរ