Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki

OPIS OBRAZU Druga połowa lat 60. to niejednoznaczny czas dla Jerzego Tchórzewskiego. Twórca wystawiał za granicą, zdobywał laury na międzynarodowych konkursach, jednak odczuwał wyraźną niechęć do panującego w Polsce ustroju, który przypominał mu opresyjność wojny. Doskwierało mu upolitycznienie Akademii, w której wykładał, agitacja innych wykładowców. Artysta przeżywał okres niepokoju, również często wspominał krwawe wydarzenia z początku lat 40. Na początku dekady kompozycje twórcy stały się jeszcze bardziej mroczne, a na płótnach zaczęły się pojawiać niepokojące, humanoidalne formy. Jak wspominał sam twórca, pojawiały się one jak zjawy, niechciane, wzbudzały strach. Poeta to dzieło w duchu tych niepokojów nękających artystę. W centrum kompozycji znajduje się dziwaczna, antropomorficzna sylwetka. Wzbudzająca lęk postać ma ponad głową niby ognisty nimb, dół kompozycji zdają się pochłaniać płomienie niszczące płaszczyznę płótna. Kompozycja przypomina wizję z apokalipsy, zatrważa, ale jednocześnie przyciąga wzrok widza. Niejednolite struktury pojawiające się na całej połaci tego wielkiego obrazu, przypominają one organiczne struktury. Ukazane formy przywodzą nieco na myśl tworzone w tym samym czasie dzieła Tadeusza Brzozowskiego, nota bene dobrego znajomego artysty. Zagadkowa kompozycja odnosi się do wewnętrznych rozterek artysty. Jak wspominają przyjaciele i bliscy autora Poety, w Tchórzewskim kłębił się gniew i lęk, powracały drastyczne wizje wojny, m. in. likwidacji getta w Węgrowie. Artysta wspominał, że dziwaczne, diaboliczne kompozycje przerażały nawet jego żonę. Najbliższą osobą dla plastyka stał się jego przyjaciel, Tadeusz Różewicz (czyżby miał coś wspólnego z tytułowym Poetą?). Pisarz wspominał o energii rozsadzającej malarza – „w obrazach zaczęły rodzić się embriony nowej formy. Tchórzewski jest jak krzemień, uderzysz w niego, a posypią się iskry”. 39

Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki | Page 39