N-ARİL İMİDAZOL TÜREVLERİNİN
BİYOLOJİK AKTİVİTELERİ
N-arilimidazol türevleri biyolojik aktiviteye sahip ve
son yıllarda bilimsel çalışmalarda önemli yeri olan
moleküllerdir. Sentetik organik kimyacılar; biyolojik
aktivite ve molekül yapısı arasındaki ilişkiyi incelemek
için doğal olan ve doğal olmayan N-arilimidazol
türevlerinin sentezleri üzerine yoğunlaşmışlardır. 1
Zhan vd. (2009) tarafından yapılan bir araştırmaya
göre imidazol türevleri, insan vücudunun bağışıklık
sistemini alt üst eden bir virüsün inhibitörü olarak
görev yapmaktadır. 2
Şekil 1’de görülen Liarozole, Alcaftadine ve Zolpidem
gibi heterosiklik imidazol türevleri birçok ilacın etken
maddesini oluşturmakta ve etkileri ile hayati öneme
sahip olduğu bilinmektedir. Liarozol, vücuttaki
retinoik metabolizmasını gerçekleştiren sitokrom
P450 (CYP) enzimlerini inhibe ederek vücudun
retinoik asit sentezlemesini ve sentetik retinoidlerde
olduğu gibi tedavi edici etkisinin olduğu ortaya
konulmuştur. Retinoik asitler vücudun normal
büyümesini desteklemesinin yanında epiteryal
hücrelerin farklılaşmasında da önemli bir rol
oynamaktadır. 3
Alkaftadin, özellikle allerjik bir reaksiyon sonucu
gözün en dış tabakasında oluşan enfeksiyonu tedavi
edici bir etkisi vardır. 4
Zolpidem ise anksiyete ve uykusuzluk problemlerinde
kullanılan ilaçların etken maddesi olarak
kullanılmaktadır. 5
O
N
N
N
H
N
N
N
O
N
N
Cl
Li arozol
N
Alk af t adi n
N
Z olpid em
Şekil 1. İmidazol halkası içeren bazı ilaçların etken maddeleri
Şekil 2’de görülen sübstitüe imidazol türevleri
geçiş metal iyonları için yüksek duyarlılığa
sahip kimyasal sensör olarak görev yapmakta ve
kendilerinin biyolojik aktif bir molekül olmasının
yanı sıra absorbladığı enerjiyi başka biyolojik aktif
moleküllere transfer edebilmektedirler. Ayrıca
bu moleküller vücuttaki protein metabolizmasını
dengede tutan kinaz enzimleri için bir inhibitör
özelliği taşımakta ve sentetik birçok ilacın temelinde
olan bu moleküller antibakteriyal özellikler de
göstermektedirler. 6
43