P
T taneciklerin birbirleri üzerine çekim kuvveti uygulamadığı ve kendi hacimleri , işgal
etikleri hacmin yanında yok sayılan gazlara ideal gazlar denir.
Yukarıda da belirttiğim gibi gazların bulundukları
şartlar, yani ideal veya gerçek gaz olmaları haline
göre çeşitli gaz kanunları geliştirilmiştir. Biz bu
yazıda sadece ideal gaz kanunlarını işleyip birleşik
gaz kanunundan ideal gaz denklemi elde edeceğiz.
1-BOYLE KANUNU
denemde bulduğu sonucu bir kanun olarak ifade
edilmiştir.
Robert boyle 1662 de yayınladığı sabit sıcaklıkta
gazların basınç ve hacimleri arasında ki ilişkiyi
bulduğu deneyi şu şekilde gerçekleştirmiştir;
Sabit sıcaklıkta belirli miktarda ki gazın hacmi
basınç ile ters orantılıdır.
J eklinde bir cam tüpü almış ve tüpün açık ucundan
Hg ( civa ) ilave ettikçe tüpün kapalı ucunda ki
gazın hacminin küçüldüğünü gözlemlemiştir. Bu
denemeler sabit sıcaklıkta gerçekleşmiştir. Boyle bu
2-CHARLES KANUNU
Belirli bir miktarda ki gazın hacminin sabit basınçta
sıcaklıkla değişimini Gay Lussac tarafından
yayınlanmıştır. N , O , H gibi kararlı gazlarla
yapmış olduğu çalışmalar sonucunda bütün
gazların sıcaklığının 1°C arttırılması sıonucunda
hacimlerinin x ile gösterilen bir sabit kadar arttığını
tespit etmiştir. Bu sabitin değerini de 1/267 ye eşit
olduğunu bulmuştur. Daha sonra yapılan çalışmalar
kanunun doğru olduğunu ve x sabitinin 1/267 ye
değil 1/273,15 e eşit olduğu bulunmuştur.
CHARLES VE GAY LUSSAC 1
Sabit basınçta çizildiğinden dolayı izobar adı
verilir.
İngiliz kimyacı Charles ve Fransız kimyacı Lussac
birbirinden bağımsız olarak şekil 1 de ki sonuca
varmıştır. Charles bulduğu sonuçları yayımlamadığı
halde Lussac 1802 de yayımlamıştır. Bu nedenle
genellikle Gay Lussac yasası olarak geçer.
Buna göre molar miktarları ve basınçları aynı olan
ideal gazların sıcaklarının aynı ölçüde değiştirilmesi
için ısıtılarak yada soğutularak hacimlerinin de aunı
ölçüde değişmesi gerekmektedir.
39