Güç tutuşurluk işlemi eldesi için kullanılan
üçüncü yol, daha az yanan uçucu madde ve daha
çok kül oluşturmak için piroliz mekanizmasını
değiştirmektir. Bu yoğun yapı mekanizması
fosfor içeren güç tutuşurluk sağlayıcı maddelerde
görülür. Termal bozunma sırasında oluşan
fosforik asidin hidroksil grupları içeren polimerlerle çapraz bağ yapması sonucu, dışarıya
daha az miktarda yanıcı ürün bırakılmış olur.
Yanmayı önlemede kullanılan dördüncü yol ise
işlemin devamı için gerekli ısıyı sağlayan serbest
radikal reaksiyonları oluşturmaktır. Buna örnek
olarak verilen halojen içeren bileşikler, piroliz
sırasında oluşan OH radikallerini yakalayarak
bunların hızlı oksitlenmesini sağlar ve yanma için
gerekli olan ısıyı azaltır.
Şekil 4: Serbest radikal yanma reaksiyonu
GÜÇ TUTUŞURLUK TEST METOTLARI
Güç tutuşurluk işleminin değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulan çok sayıda özellik söz
konusudur. Materyalin cinsi ile ilişkili yanma davranışı, materyalin bulunuş şekli, materyalin yüzey
yapısı, alevin çıkış kaynağı vb. değişkenlere bağlı olarak geliştirilen çok sayıda test metodu, standartlarda yer almaktadır. Bu standartlardan en çok kullanılanları malzemenin bulunuş konumuna göre;
dikey yakma testi (DIN 54336), havlı ve havsız yer döşemeleri için dikey yakma testi (DIN 54332),
yatay yakma testi (DIN 54333), 45°lik eğik yanma testi (DİN 54335), yanmanın kaynağına bağlı olarak sigara test yöntemi (BS 5852, kısım 1) butangaz testi (BS 5852, kısım 2) yanma için ortamda gerekli
olan oksijen miktarının tespiti için LOI (Limited Oxygen Index) testi (ASTM D 2863-00), yanma
sırasında açığa çıkan toksikliğin belirlenmesinde kullanılan toksisite testi (ISO 5659) sayılabilir. Bunların dışında da çok sayıda ve her ülke standardında yer alan güç tutuşurluk testleri bulunmaktadır.
Güç tutuşurluk testleri hangi yönteme göre yapılırsa yapılsın genel değerlendirmede göz önünde
bulundurulması gereken konular; tutuşturma kaynağı uzaklaştırıldıktan sonraki yanma süresi, alevli
yanma bittikten sonraki içten yanma süresi, test sonunda oluşan kömürleşme boyu ve alanı, yanmanın ilerleme hızı, damlama olayı, gaz veya duman çıkarma durumudur.
ÖRNEK BİR PROSPEKTÜS – GÜÇ TUTUŞURLUK APRESİ
Polyester elyaflardan yapılmış tekstil ürünlerinin alev almayı geciktirici , yıkamaya dayanıklı apresi
için kullanılan organofosfor bileşiği.
Genel Özellikleri
Temel
Görünüm
pH 100 g/l çözelti
İyonik karakter
Çözünürlüğü
organofosfor bileşiği
berrak , viskoz sıvı
1-3
noniyonik
herangi bir oranda su ile karışabilir
25