İleri biyolojik arıtmada azotun uzaklaştırılması
için asimilasyon ve nitrifikasyon- denitrifikasyon
olmak üzere iki temel mekanizma vardır. Polifosfatlar ve organik bağlı fosfatlar hidroliz reaksiyonları ile orto-fosfatlara ve serbest fosfatlara
parçalanarak mikroorganizmaların kullanabileceği
forma dönüşür. Mikroorganizmalar fosforları
hücre zarlarındaki fosfolipitlerin, nükleik asitlerin
ve ATP'nin sentezinde kullanırlar. Böylelikle, atık
sudaki fosfor uzaklaştırılmış olur.
Arıtma Çamurlarının Uzaklaştırılması
Fiziksel ve kimyasal arıtma süreçlerinde atık
sulardan yüzdürülerek ya da çökeltilerek uzaklaştırılan maddeler ile biyolojik arıtma süreçlerinde sistemden atılan mikroorganizmalar, arıtma
tesisi çamuru halindedir. Arıtma çamurları % 95
gibi büyük oranda su içerirler ve ayrı ayrı ya da
birleştirilerek uzaklaştırılırlar. Arıtma çamurları
uygun bir şekilde uzaklaştırılıp zararsız hale getirilmezse, arıtma süreci amacına ulaşmamış olur.
Bu nedenle çamurların uzaklaştırılması, arıtma
sürecinin bir parçasıdır. Arıtma tesislerinde çamur
uzaklaştırma işlemi yoğunlaştırma, stabilizasyon ve
susuzlaştırma olmak üzere temelde üç ana aşamadan oluşur. Arıtma çamurları organik maddeler,
azot, fosfor gibi bileşiklerce zenginleştirilmiş bir
son üründür. Günümüzde gelişen çevre bilinci
sayesinde çamur, bir yerde depolanıp uzaklaştırılmak yerine, geri kazanılmakta ve pek çok alanda
yeniden kullanılmaktadır.
Kimyasal Yöntemle Atık Su Arıtımı
En eski yöntemlerden biri olup 1872’de kirli sular
kireç ilavesi ile temizlenmiştir.
Bugün kullanılan çöktürme vasıtaları Al2(SO4)3 ve
demir(III) tuzlarıdır. Demir(III) tuzları
18
pahalı olup daha çok FeSO4Cl bileşiği kullanılır.1m3 su için 5-30 g demir tuzu gerekir.
İçerikleri inceleyelim.
1-) Kimyasal Oksidasyon
İstenmeyen zararlı bileşiklerin zararsız bileşiklere
dönüştürülmesi veya daha sonra ki arıtma işlemleri için uygun yapıya getirilmesidir. Başlıca
kullanım alanları; demir ve mangan giderilmesi,
dezenfeksiyon, organik bileşiklerin giderilmesi, alg
kontrolü, renk, tat ve koku giderilmesi, siyanür,
kükürt, amonyak giderilmesi, krom indirgenmesi,
korozyon kontrolüdür. Kimyasal oksidasyonda
oksijen, ozon, potasyum permanganat, klor kullanılabilir.
2-) Nötralizasyon
Asidik ve bazik karakterdeki endüstriyel atık
suların pH değerinin ayarlanması işlemidir. Atık
suyun pH değerinin ayarlanması; atık suyun alıcı
ortama deşarj standardının sağlanması, biyolojik
arıtma öncesinde (bakteriyel faaliyetler belirli pH
değerinde gerçekleştiğinden) uygun pH değerinin sağlanması bakımından gereklidir. Ayrıca
kimyasal çöktürme işleminde reaksiyonların
gerçekleşeceği uygun pH değerinin sağlanması
bakımından da gereklidir.
3-) Koagulasyon – Flokulasyon
Bu proseslerin amacı, kolloidlerin çöktürülerek sudan uzaklaştırılmasıdır. Suların kimyasal yolla koagulasyonu aşağıda sıralanmış amaçlar için yapılır:
1-
2-
3-
4-
5-
6-
7-
8-
Organik ve inorganik bulanıklığın giderilmesi
Renk giderilmesi
Bakteri ve patojen giderilmesi
Koku ve tat yapıcı maddelerin giderilmesi
Fosfat giderilmesi
Biyolojik oksijen ihtiyacı ve kimyasal oksijen ihtiyacı parametrelerinin giderilmesi
Askıda katı madde giderilmesi
Metal giderilmesi