Wojna kalmarska 161
1-1613
Gobelin Karla van Manderna
Innym szlakiem
| 04 Historia |
Wstęp
Opisy regionu często podkreślają wyjątkową przeszłość historyczną terytorium, które przez
wieki było szwedzko-duńskim pograniczem. Czyni się to szczególnie chętnie nie tylko ze
względu na nazwy miejscowości, znanych jako miejsca podpisania ważnych traktatów i unii,
ale również, aby zaznaczyć pewną odrębność od innych rejonów kraju. Historia zostawiła
bowiem namacalne ślady w postaci budownictwa, które w zachodniej części obszaru wykazuje wiele cech charakterystycznych dla budownictwa duńskiego.
Szwecja, choć położona peryferyjnie w stosunku do reszty Europy, nieraz odgrywała ważną
rolę w historii naszego kontynentu. Morze Bałtyckie zawsze miało strategiczne znaczenie, a wpływy z handlu i dominacja terytorialna w jego basenie była przez wiele stuleci siłą
napędową szwedzkiej polityki. Od około 1050 roku obszar dzisiejszego województwa Blekinge był polem krwawych potyczek między Danią a Szwecją. Ziemie przynależały wówczas
do Królestwa Danii, ale były stale zagrożone najazdami szwedzkich oddziałów wojskowych,
a terytorium przechodziło z rąk do rąk. Nawet unia kalmarska w 1397 roku, oddająca Blekinge pod władanie Danii, nie zakończyła wieloletniej wojny podjazdowej i Szwecja nadal
aktywnie starała się o przejęcie kontroli nad tym obszarem. Kraina była wielokrotnie najeżdżana i grabiona przez wojska szwedzkie.
I wojna północna (1563-1570) otwiera okres ekspansji terytorialnej państwa szwedzkiego.
Król Eryk IV okrutnie obchodzi się z mieszkańcami Ronneby. Za odmowę kapitulacji miasto
doszczętnie spalono, a mieszkańców wymordowano. Rzeź nosi nazwę krwawej łaźni w Ronneby. Nieco później na rozkaz Gustawa II Adolfa zostaje zniszczona twierdza w Kristianopel,
broniąca północno-wschodnich rubieży Danii.
W latach 1618-1648 toczy się w Europie wielka wojna trzydziestoletnia. Szwedzka flota
wykorzystując osłabienie Danii atakuje, rozpoczynając dwuletni etap zmagań na froncie duńsko-szwedzkim. Pokój w Brömsebro w 1645 roku kończy działania militarne i otwiera Szwecji drogę do objęcia hegemonii na Bałtyku. Ostatecznie fakt ten przypieczętowuje pokój w
Roskilde w 1658 roku. Na jego mocy prowincje Halland, Skania i Blekinge przechodzą pod
panowanie Szwecji. Korona szwedzka stała się prawdziwą potęgą i zdobyła rozległe terytoria
nad Bałtykiem, oprócz Pomorza. Chęć przejęcia kontroli również nad tym obszarem i zdobycia środków na opłacenie wielkiej armii królewskiej doprowadziły do potopu szwedzkiego.
88
Wojna zakończyła się ogromnym spustoszeniem Polski, zniszczeniem bezcennych zabytków,
zbiorów malarstwa, księgozbiorów.
Wagę zdobyczy terytorialnych i sukcesów militarnych państwa szwedzkiego potwierdzają
działania na nowo zdobytych terenach. W 1664 roku król Karol XI zakłada port Karlshamn,
a kilka lat później marzenia o morskiej potędze manifestują się w lokacji Karlskrony. Od podstaw powstaje miasto twierdza, nowa siedziba floty wojennej Szwecji. Miejsce budowy zostało starannie wybrane, trzy linie umocnień broniły dostępu do portu, a charakter miejskiej
zabudowy podkreślał od samego początku znaczenie miasta na strategicznej mapie Europy.
Od 200 lat na terenie Szwecji nie toczyła się żadna wojna. Wiek XIX i pierwsza połowa XX
obfitowały w wiele konfliktów, jednak Szwecji udało się zachować neutralność. Z tego okresu
zachowały się jedynie linie umocnień budowanych na wypadek agresji.
89