Nie brakuje miejsc wartych odwiedzenia, opowiadających o dawnej, bogatej historii. Kręgi
kamienne i kamienie runiczne przenoszą nas w czasy wczesnego średniowiecza. Zabytkowe
fabryki opowiadają o przemysłowej przeszłości regionu. Stare dwory i folwarki pamiętają o
ogromnym trudzie wkładanym w uprawę roli. Kamienne mury otaczające pola i łąki oraz kamienie ułożone w charakterystyczne stosy obrazują tradycje rolnicze i są bardzo znamiennym elementem krajobrazu. Na słabych ziemiach z wielkim mozołem wydzieranych lasom,
nie udawały się uprawy, rolnictwo nie zapewniało mieszkańcom dostatniego życia. Las był
zawsze ogromnym bogactwem i wciąż uważa się, że prawdziwy mieszkaniec Smalandii ma
duszę z drewna. W tym stwierdzeniu zawiera się szczególny stosunek do lasu, który zawsze
dostarczał mieszkańcom wszelkich dóbr i stanowił schronienie. Z lasu pozyskiwano materiał
do budowy domów, wyrobu mebli i przedmiotów codziennego użytku. Stąd pochodziły opał i
paliwo dla lokalnych hut żelaza i hut szkła. Smalandzkim lasom należy się szacunek.
Lunnabacken
Fot. Dominika Szydarowska
W przeszłości Smalandia należała do najbiedniejszych regionów Szwecji. Na przełomie XIX i
XX wieku Smalandczycy masowo emigrowali do Ameryki w poszukiwaniu lepszych warunków
życia. Pamięć o tych doświadczeniach jest żywa do dzisiaj (Wielka Emigracja).
Opuszczając wyspy i pas wybrzeża wkraczamy w krainę pól uprawnych, poprzecinaną
płynącymi z północy na południe rzekami. Liściaste lasy bukowo-dębowe oraz liczne jeziora
stopniowo ustępują miejsca borom iglastym.
Dalej na północ, teren łagodnie wznosi się, przechodząc w płaską równinę porośniętą lasem.
To już Smalandia, przez mieszkańców nazywana prawdziwa Szwecją, kraina tysiąca jezior i
lasów, spokojnych miasteczek i cichych wiosek, otoczonych łąkami i polami uprawnymi. Wśród
zieleni czerwienieją tradycyjne drewniane domki i zabudowania gospodarcze. Charakterystyczna czerwona barwa - nazywana czerwienią z Falun - wiąże się z bardzo starym sposobem
konserwacji drewna, farbą zawierającą związki miedzi. Krainę tę rozsławiła Astrid Lindgren,
popularna szwedzka autorka książek dla dzieci. Przygody literackich bohaterów znane są na
całym świecie, jednak to opisy przyrody i codziennych zajęć gospodarskich budują atmosferę
wiejskiej idylli.
Nie tylko amatorzy leniuchowania znajdą tu coś dla siebie. Rozsiane po regionie jeziora
zapraszają do kąpieli, biwakowania, uprawiania sportów wodnych i wędkowania. Gęsta sieć
śródleśnych dróg i szlaków turystycznych umożliwia wędrówki piesze i wycieczki rowerowe.
Aktywnemu wypoczynkowi sprzyja również doskonale utrzymana infrastruktura i dobra informacja turystyczna.
14
Fot. Dominika Szydarowska
15