ARAŞTIRMA
28
YOK YOK … Bunların yanı sıra Brezilya’ nın politik hayatında önemli yerleri olan birçok siyasi figürün de Oto Yıkama operasyonuna isimleri karıştı. 2003-2010 yılları arasında Petrobras yönetim kuruluna başkanlık eden Brezilya Devlet Başkanı Dilma Rousseff, herhangi bir yanlış uygulamaya rastlamadığını ifade ederken Brezilya Yüksek Mahkemesi Mart 2016’ da eski Başkan Luiz Inácio Lula da Silva da dahil olmak üzere 48 eski ve eski yasama mensubunun soruşturulmasına izin verdi. 2015 ile 2016 yılları arasında Brezilya Federal Senatosu Başkanı olan Eduardo Cunha, yaklaşık 40 milyon ABD doları tutarında rüşvet almak ve gizli banka hesaplarına para kaçırmakla suçlandı. Başkanlık sisteminin yürürlükte olduğu Brezilya’ da milletvekili ve senatörler hakkında soruşturma yapma iznini Yüksek Mahkeme veriyor. Operasyonun ilk aşamasında 48 kişi hakkında soruşturma yapma izni verildi. Bu 48 kişi arasında 31 senatör ve milletvekili, 15 civarında eyalet valisi, eski bakan ve eski devlet başkanı vardı. Brezilya Federal Senatosunda, yer alan dört büyük partinin de önemli isimlerinin soruşturma listesinde yer alması sistemin ne kader çürük olduğunun bir kanıtı oldu. Operasyon ile birlikte 13 yıldır iktidarda olan İşçi Partisi, ortağı Brezilya Demokratik Hareketi, ana muhalefet partisi Brezilya Sosyal-Demokrat Partisi ve Halkçı Parti’ nin hep birlikte milyarlarca dolarlık bir rüşvet ağı kurdukları ve ülkenin kaynaklarını hortumladıkları ortaya çıktı. Söz konusu rakamın, 10 yıllık süreç içerisinde partilerin yasadışı finansmanında veya kişisel olarak 3,5 milyar dolara ulaşabileceği hesaplandı. Üstelik bu miktar yolsuzluk dağının sadece çok uzaklardan görünen zirvesi. Tüm yolsuzluktan meydana gelen zararın bazı hesaplamalara göre Brezilya GSYİH’ nın % 1.3 ile 2.3’ ü arasında yıldan yıla değiştiği iddia edildi. 2013 yılında bu miktar takriben 25 milyar dolara tekabül ediyordu. Sistem genel olarak şöyle işliyordu: Petrobras’ ın inşaatlarının yapımını üstlenen Brezilya’ nın en önemli inşaat şirketleri; bütün ihalelerde ihale bedelinin % 1 ile % 3’ ü arasında değişen bir miktarı Petrobras’ a ödüyor; bu da ihale bedeline yansıtılıyordu. Yolsuzluk parası böylece elden ele dolaşıyordu. Gelin şimdi Oto Yıkama Operasyonu’ nun kilit isimlerine ve kurumlarına biraz daha yakından bakalım.
DILMA ROUSSEFF Bulgar asıllı Brezilyalı ekonomist, siyasetçi ve Brezilya’ nın ilk kadın Devlet Başkanı olan Rousseff’ in selefi Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva tarafından yeni Devlet
Dilma Rousseff
Lula Da Silva
BREZILYA’ NIN ARDI ARDINA GELEN IKI DEVLET BAŞKANI DA YOLSUZLUK BATAĞINA SAPLANDI. BÜYÜK UMUT YARATAN IKI ISMIN DÜŞTÜĞÜ BU DURUM BÜYÜK BIR HAYALKIRIKLIĞINA NEDEN OLDU...
Başkanı olarak aday gösterilmişti. Ancak seçimleri kazanan Rousseff’ in siyasi kariyeri ise skandal sebebi ile çok da iyi gitmedi. Brezilya Federal Senatosu’ nun aldığı karar doğrultusunda 12 Mayıs 2016 tarihinden itibaren altı ay süreyle görevinden uzaklaştırıldı. Bu karara gerekçe olarak 2003 ile 2010 yılları arasında başkanlığını yürüttüğü ülkenin en büyük petrol şirketi Petrobras’ ta yolsuzluk yapıldığı, ihalelere fesat karıştırıldığı ve yetkililerin rüşvet alması gösterildi. Brezilya meclisinin de yargılanması için onay verdiği Rousseff hakkındaki son kararı Yüce Divanın 180 gün içerisinde vereceği açıklandı. Görevde olmadığı süreçte başkanlık görevi Michel Temer tarafından üstlenildi. Daha sonra 31 Ağustos 2016 tarihinde senatoda gerçekleştirilen oylamada 20’ ye karşılık 61 oyla Rousseff’ in görevinden alınması ve yargılanması kararlaştırıldı. Bu kesinleşen son karar ile birlikte Temer devlet başkanlığı görevini resmen üstlendi.
LULA DA SILVA 2002’ de Brezilya Devlet Başkanı seçilen Lula 1 Ocak 2003 tarihinde devlet başkanlığı görevini devraldı. Brezilya İşçi Partisi’ nin( Partido dos Trabalhadores, PT) kurucusu üyesi olan Lula gerek ülkesinde gerek dünya genelinde çok büyük bir popülariteye sahipti. 8 çocuklu fakir bir aileden gelen Lula yoksulluktan dolayı okula çok az gidebildi ve 12 yaşından itibaren ayakkabı boyacılığı, postacılık, çamaşırhane işçiliği gibi çeşitli işlerde çalıştı. Daha sonra bir metal fabrikasında çalışmaya başladı ve metal işçiliği eğitimi gördü. Sendikal harekete katıldı. 1969’ da metal işçileri sendikasının bölge grubu başkanı seçildi. 1975 yılında oyların % 92’ sini alarak sendika başkanı oldu ve 100 bin işçiyi temsil etmeye başladı. 1980’ de kurulan İşçi Partisi ile birlikte 1989 yılında sosyalist bir programla başkanlık seçimlerine katıldı ancak seçilemedi. Daha sonra yapılan bütün başkanlık seçimlerine katıldı. 2002 yılındaki seçim kampanyasında işçi imajını değiştirerek ilk defa takım elbise giydi. Ayrıca Brezilya’ nın dış borçlarını ödememesi gerektiğine yönelik fikirlerini vurgulamaktan vazgeçti. Bunun yerine programında açlık ve yoksullukla mücadele ve daha iyi eğitim olanakları ön plana çıktı. Ayrıca sermaye çevreleriyle de yavaş yavaş güven ilişkisi geliştirmeye başladı. 27 Ekim 2002 tarihinde yapılan ikinci tur seçimlerini Brezilya Sosyal Demokrat Partisi adayı José Serra’ ya karşı başarıyla tamamladı ve 1995 yılından beri başkanlık görevinde bulunan Fernando Henrique Cardoso’ nun yerine Brezilya devlet başkanı oldu.