20 |
“ ETIK KOD, KURUMLARIN ÇALIŞANLARINA, BERABER IŞ YAPTIĞI KIŞI VE DIĞER KURUMLARA VE KAMUYA SORUMLULUKLARINI ÖZETLEYEN, TEMEL DEĞERLERINI VE ILKELERINI YANSITAN, ÇALIŞANLARA KABUL EDILEBILIR VE EDILEMEZ DAVRANIŞLAR KONUSUNDA YOL GÖSTEREN BIR KURALLAR BÜTÜNÜDÜR” |
ifşa etme, tam işbirliği ve yürürlükte olan etkili bir uyumluluk programı gibi geniş bir yelpazedeki unsurları değerlendirirler. Soruşturma altındaki, cezalandırılmış veya rüşvet ve yolsuzlukla ilgili muhtemel bir suiistimal için yargılanan bir şirket, uygun ve etkili bir rüşvet karşıtı sistemin kurulması konusundaki önemli çabasını göstermek adına sertifikasını kanıt olarak sunabilir. Elbette, sadece sertifikaya sahip olmak tek başına bir kuruluşu yolsuzluk riskine karşı bağışık kılmaz veya hiçbir rüşvetin gerçekleşmediğini garantilemez. Fakat bu bağlamda sertifika sahibi olmanın avantajlarının sertifika almak için gerekli mali yatırımlardan daha ağır bastığını düşünüyorum.
Bu sertifikaya sahip olmak isteyen şirketler için neler öneriyoruz? Bizlerin suistimal ve yolsuzluk riskine karşı korumayı hedefleyen Suistimal Risk Yönetimi programlarının ilk adımı olarak önerdiğimiz, Etik Kodlar’ ın oluşturulması, her çalışanın aynı doğruyu benimsemesi ve şirket kültüründe tek sesliliğin oluşturulmasıdır. Etik Kodu olmayan veya iş yapış şekillerini henüz yazılı hale getirmemiş şirketler için öncelikle bu şekilde politika ve prosedürlerin oluşturulması gerekiyor. Etik Kod, kurumların çalışanlarına, beraber iş yaptığı kişi ve diğer kurumlara ve kamuya sorumluluklarını özetleyen, temel değerlerini ve ilkelerini yansıtan, çalışanlara kabul edilebilir ve edilemez davranışlar konusunda yol gösteren bir kurallar bü� bütünüdür. Bu kapsamda şirketlerin birlikte iş yaptıkları iş ortaklarını, tedarikçilerini ve paydaşlarını da kapsayacak kurallar koymak mümkündür. Unutulmamalıdır ki, şirketler ahlaklı olmak ile başarılı olmak arasında bir seçim yapmak zorunda değildir. Aksine, bu iki özellik arasında pozitif bir ilişki olduğunu ortaya koyan pek çok araştırma, yasa ve standarda göre etkin bir Etik Kod’ a sahip olan ve etik kuralların etkin bir şekilde uygulandığı şirketlerin iş hayatında daha başarılı olduklarını gösteriyor. Bir şir� şirketin Etik Kodu, tüm paydaşların benzer etik yaklaşıma sahip olmalarını sağlaması ve yaşayan bir doküman olup ihtiyaçlara göre şekillendiği sürece şirketlere gerçek anlamda fayda sağlar. Etik Kodlar oluşturulması sırasında izlenilecek adımlar şöyle sıralanabilir:
|
l Şirket kültürü ve ihtiyaçlarının ortaya konulması, l Çalışanlar ve yöneticiler ile görüşmeler yaparak Kod içeriğinin ve formatının kararlaştırılması, l Kod içerisinde bahsedilecek kuralların detaylı açıklanması veya özet olarak anlatılması ve alt prosedürlerin oluşturulması, l Bahsedilen Etik kurallara uyulmaması durumunda söz konusu olacak cezalara Kod’ da yer verilmesi ya da ayrı bir disiplin yönetmeliğinin oluşturulması, l Bildirim hatlarından bahsedilmesi ve işleyişinin aktarılması, l İstenilirse örnek vaka çalışmalarına yer verilmesi.
Bir sonraki adım olarak da şirket çalışanlarının( ve istenirse satıcılar, bayiler gibi diğer üçüncü şahısların) şirket yöneticileriyle paylaşamadıkları ya da paylaşmak istemedikleri sorunlarını paylaşabilecekleri, anonim olarak bildirimde bulunabilecekleri bir raporlama aracının var olmasıdır. Bu bildirimlerin / ihbarların değerlendirilmesi ve sonuçların üst yönetime raporlanması gerekmektedir. İstenirse telefon hattı, istenirse e-mail adresi ya da ikisi birden bu amaç doğrultusunda kullanılabilir. Kurumlar içerisinde gerçekleşen herhangi bir etik dışı davranış önce çalışanlar tarafından fark edilir. Bu yüzden bildirim / ihbar hatlarının varlığı suiistimallerin önlenmesinde önemli bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışanların yaptıkları bildirimlerden dolayı cezalandırılmayacağı ve en önemlisi anonim bildirim yapmak hakkına sahip oldukları bir mekanizmaya sahip olmaları önemlidir.
Özetlemek gerekirse, çok beklenen stan�
zetlemek gerekirse, çok beklenen standart geldi. ISO 37001 standardına sahip olmak isteyen şirketlerin yol haritasının oluşturulması konusuna çoktan başladığımız şu günlerde, değişik büyüklükte, sektörde ve endüstrideki şirketlere uygulanabilecek şekilde yeterince esnektir. Sertifikalı olmak, yatırım yapmaya niyetli kuruluşlar için değerli bir kazanç oluşturabilir. Şu an için, ISO 37001 standardının rüşvet riskini başarılı bir şekilde yönetme konusunda bir çözüm sunduğunu ve yolsuzlukla mücadele içindeki uluslararası toplum için gerçek bir adımı temsil ettiğini söylemek yerindedir. 4
|