HUKUK
Aracı Perspektifinden
Etik Riskler ve
Önlemler
24
“Rüşvet merceğinden
bakıldığında, aracıların
eylemlerinin doğurduğu
sonuçlar çarpıcıdır:
Ekonomik Kalkınma
ve İşbirliği Örgütü’nün
(OECD) 2014 yılında
yayınladığı Yabancı Kamu
Görevlilerine Rüşvet
Raporu’ndaki en çarpıcı
bulgulardan biri, vakaların
%75’inde bir aracının
varlığıdır”
Yazı: Av. Begüm NİŞLİ
Paksoy Ortak Avukat Bürosu
Y
olsuzluk ve rüşvetle mücadele, devletlerin önemli bir
gündem maddesi olması
yanında, küresel boyutta
da devletler üstü yapıların
ve uluslararası organizasyonların üzerine hassasiyetle eğildikleri
konuların başında geliyor.
Güncel bir örnekle, bu yıl Türkiye’nin ev
sahipliğinde gerçekleştirilen G-20’nin iş
zirvesi ayağı olan B-20’nin ticaret, altyapı ve istihdam gibi anahtar konuları
ele alan altı görev gücünden bir tanesi,
“Yolsuzlukla Mücadele Görev Gücü”
adını taşıyor. Öte yandan, imzacı devletler için bağlayıcı nitelik taşıyan uluslararası konvansiyonlar ve uygulama
alanı ülke sınırlarını aşmaya muktedir
bazı ulusal kanunlar da, gerek ulusal
gerekse uluslararası boyutta bu mücadelenin hayata geçirilmesi için gerekli
itici gücü sağlıyor. Bu hukuki çerçeve,
ticari hayatın aktörlerinin yalnız kendi
eylemlerinden değil, kendileri ile ilişkili
diğer kişilerin de eylemlerinden sorum-
lu olmalarını mümkün hale getiriyor.
Bahse konu olan sorumluluk bir yüzünü, birleşme veya devralma yoluyla aynı
çatı altında birleşen şirketlerin eylemlerinden doğan sorumluluk olarak gösterirken, yine eşit derecede önem taşıyan
ama daha az dile getirilen bir yüzünü
de, aracıların (third parties, intermediaries) eylemlerinden ileri gelen sorumluluk olarak gösterir.
Rüşvet merceğinden bakıldığında, aracıların eylemlerinin doğurduğu sonuçlar
çarpıcıdır: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) 2014 yılında
yayınladığı Yabancı Kamu Görevlilerine
Rüşvet Raporu’ndaki en çarpıcı bulgulardan biri, vakaların %75’inde bir
aracının varlığıdır. KPMG’nin ABD ve
İngiltere’de yaptığı ankete göre, rüşvetle mücadelede üçüncü kişi risklerinin
yönetilmesi, ankete katılanların en çok
güçlükle karşılaştıkları ve rüşvetle mücadelenin en önemli ayağı olarak niteledikleri basamak olmuştur.
Türkiye, OECD Uluslararası Ticari İşlem-