luk tabanlı katkılarla da mümkündür . Açık kaynak projeler , daha geniş bir geliştirici topluluğu tarafından incelenip test edilebilir , bu da daha güvenli ve şeffaf sistemlerin ortaya çıkmasını sağlar . Ayrıca bu projelere katkıda bulunan çeşitli bireyler ve kuruluşlar , farklı perspektifler sunarak daha dengeli ve adil yapay zekâ çözümleri geliştirilmesine katkı sağlar .
Şirketler olarak , yapay zekâ ve etik konularında toplumu bilinçlendirme ve eğitme sorumluluğumuz da var . Toplumun geniş kesimlerine ulaşarak yapay zekânın faydaları , riskleri ve etik kullanımı konusunda farkındalık yaratmalıyız . Bu sadece şirketimizin değil , tüm sektörün daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesine katkıda bulunacaktır .
Bu noktada , Avrupa Birliğinin ( AB ) Yapay Zekâ Yasası ( EU AI Act ) oldukça önemli bir adım olarak karşımıza çıkıyor . 1 Ağustos 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren bu yasa , yapay zekânın etik , sorumlu ve güvenilir bir şekilde kullanımını sağlamak amacıyla kapsamlı düzenlemeler getirdi . Bu yasa , YZ sistemlerinin sağlayıcıları ve kullanıcılarının uyması gereken etik ilkeleri belirlemiştir . Yasa , sadece AB ’ de kurulan YZ sistemlerinin sağlayıcı ve kullanıcılarına değil , aynı zamanda AB ’ de kullanılan veya AB pazarında sunulacak yapay zekâ sistemlerinin sağlayıcı ve kullanıcılarına da uygulanacaktır . Bu nedenle , hükümleri kademeli olarak uygulanacak olan bu yasa kapsamına giren şirketlerin uyumluluk süreçlerini de başlatması gerekmektedir .
Yasada etik ilkeler düzenlenirken AB Komisyonunca atanan uzman grubu ( HLEG ) tarafından geliştirilen ve bağlayıcı olmayan YZ için 2019 Etik Kılavuz ilkeleri esas alınmıştır . Yasa bu kapsamda , YZ sistemlerinin sağlayıcıları ve kullanıcıları için şu altı ilkeyi benimsemiştir :
1 . İnsan yetkisi ve gözetimi ( Human agency and oversight ): YZ karar verme süreçleri üzerinde insan kontrolünü sağlamak için gözetim mekanizmaları kurulmalıdır .
2 . Teknik sağlamlık ve güvenlik ( Technical robustness and safety ): YZ sistemleri güvenilir ve emniyetli olmalıdır . Risklerin ve zararların en aza indirilmesi için güvenlik önlemleri getirilmelidir .
3 . Gizlilik ve veri yönetimi ( Privacy and data governance ): YZ sistemlerinde kullanılan verilerin toplanması ve işlenmesinde gizlilik ve veri koruması sağlanmalıdır .
4 . Şeffaflık ( Transparency ): YZ sistemlerinin tasarım ve işletim süreçleri şeffaf olmalıdır , veri kaynakları hakkında net bilgiler sağlanmalıdır . Kullanıcılar bir YZ sistemi ile etkileşime girdiklerinde bunun farkında olmalı ve kararlara nasıl ulaşıldığını anlayabilmelidir .
5 . Çeşitlilik , ayrımcılık yapmama ve adil olma ( Diversity , non-discrimination , and fairness ): YZ sistemleri , ayrımcılık ve ön yargıdan uzak tasarlanmalı ve çeşitlilik içermelidir . Veri kaynakları bu bakımdan incelenmelidir ve gerekli önlemler alınmalıdır . Tüm kullanıcılar için adil ve eşit muamele sağlanmalıdır .
6 . Sosyal ve çevresel refah ( Social and environmental well-being ): Yapay zekânın geliştirilmesi ve kullanımı , topluma ve çevreye fayda sağlamalıdır . YZ sistemleri , topluma olumlu etkiler sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır .
Türk hukukunda ise yapay zekâ konusunda ilk kanun teklifi ( Yapay Zekâ Kanun Teklifi ) 24.06.2024 tarihinde Meclise sunulmuştur . Teklifin amacı , yapay zekânın güvenli , etik ve adil kullanımını sağlamak , kişisel verilerin korunmasını ve gizlilik haklarının ihlalini önlemektir . Teklifte sunulan taslak yasada , YZ sistemlerinin güvenli , etik ve adil bir şekilde kullanılması için gerekli temel ilkeler belirlenmiştir . Bu ilkeler “ Güvenlik , Şeffaflık , Adillik , Hesap Verilebilirlik ve Gizlilik ” olup Avrupa Birliğinin Yapay Zekâ Yasasında öngörülen ilkelerle paraleldir . Teklif , Türkiye ’ de bu alanda yapılan ilk düzenleme olması itibarıyla oldukça önemlidir ; ancak gerek bu ilkelerin uygulanması ve gerekse diğer hükümler yönünden daha kapsamlı düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır
51