Çoğu şirket , etik ihbar mekanizmalarını kurarken bu süreci tek yönlü bir mekanizma olarak tasarlamayı tercih ediyor . İhbarcı , şirkete bilgi veriyor ; ancak şirket ihbarcıya veya organizasyonun geneline etik ihbar mekanizmasının işleyişi ve gerçekleştirilen çalışmaların sonuçlarına ilişkin bilgi vermiyor .
çeşitli gerekçelerle tercih edilen ve şirketlerin dile getirme yolculuğunda onlara büyük zarar veren hatalarla da karşılaşıyoruz .
Bunlardan ilki , şirket kurallarının be lirlenmesi ve yazılı hâle getirilmesi esnasında yaşanıyor .
Etik ihbar mekanizması kurmaya karar vermiş , kurum içinde dile getirme kültürünü geliştirmek isteyen birçok şirket iş etik ilke ve kuralları belirleyip bunları yazılı hâle getirmeye gelince kısa yolu tercih ediyor ve etik kod ya da diğer politika dokümanlarını , hazır örnekleri kopyalayarak oluşturmaya çalışıyor .
Ancak bu tür girişimler çoğu zaman başarısızlıkla sonuçlanıyor ; çünkü her şirketin faaliyet alanı , müşteri ve çalışan profili , operasyonel süreçleri ve yıllar içerisinde kendiliğinden ortaya çıkan kurum kültürü birbirinden çok farklı . Dolayısıyla herkese uyacak bir kalıp olmadığı gibi , başka bir örnekten kopyalanan etik ilkeler de olması gerektiği gibi çalışmıyor .
İkinci önemli hata , üst yönetim kararlılığı ve tutarlılığında ortaya çıkıyor . Etik ihbar mekanizmaları hayata geçirilirken tespit edilen kurallar ve ihlaller karşısında uygulanacak müeyyideler , süreç içerisinde , her çalışana aynı biçimde uygulanmıyor . Bu durum ilk olarak programa güvene ve buna bağlı olarak da dile getirme yolculuğunda katedilen aşamayı olumsuz yönde etkiliyor .
Üçüncü ve en yaygın biçimde karşılaştığımız hata ise etik ihbar mekanizmalarının kapalı devre yönetilmesi alışkanlığı olarak kendini gösteriyor .
Çoğu şirket , etik ihbar mekanizmalarını kurarken bu süreci tek yönlü bir mekanizma olarak tasarlamayı tercih ediyor . İhbarcı , şirkete bilgi veriyor ; ancak şirket ihbarcıya veya organizasyonun geneline etik ihbar mekanizmasının işleyişi ve gerçekleştirilen çalışmaların sonuçlarına ilişkin bilgi vermiyor .
Hiç kuşkusuz ihbarların ve gerçekleştirilen incelemelerin tüm detaylarının kurum geneli ile paylaşılması beklenemez ; ancak uygun bir iletişim yöntemi belirleyerek şirkette tesis edilen etik ihbar mekanizmasının çalıştığını ve ihbarların en etkin , en adil biçimde incelendiğini şirketin tamamına hissettirecek düzenli bilgi paylaşımını bir zorunluluk olarak görmeye başlamalıyız .
Kapanış Son olarak , dile getirme kültürü ve bu kültürün geliştirilmesi için çok önemli bir araç olan etik ihbar mekanizmalarının arzu edildiği gibi katma değer yaratmasının her şeyden önce kültürel bir değişim ihtiyacını ihtiva ettiğinin unutulmaması gerektiğini hatırlatmak istiyorum .
Şirketler dile getirme kültürünü , yeni bir ürün tasarlarken yeni bir pazara açılırken yeni bir ortaklık kurarken izledikleri adımları izleyerek geliştiremezler . Etkin bir ihbar mekanizması kurmak bir satın alma kararı ile çözülebilecek , bir teknoloji yatırımı ile üstesinden gelinebilecek bir mesele değildir .
Unutmayın ki 250 yıl önce komutanını ihbar ederken zorlanan o askerler gibi , bugün de şirketlerimizde bir yöneticisinin ya da bir çalışma arkadaşının etik ihlalde bulunduğunu bilen , bu etik ihlale maruz kalan ancak üst düzey yönetimi yeterince yanında hissedemediği için bunu dile getirmekten çekinen yüzlercesi var .
19