HUKUK
Türkiye ’ de ESG Uygulamaları
Avrupa ' da ESG yatırımları ve düzenlemeleri hızla gelişirken , Türkiye ' de ESG yatırımları her ne kadar ilgi çekmeye başlamış olsa da henüz ESG regülasyonun oluşturulması aşamasında Türkiye ’ nin erken bir aşamada olduğunu söylemek mümkündür . Yukarıda SPK tarafından açıklanan Rehber yayımlanmadan önce , Türkiye Cumhurbaşkanlığı Ofisi , iki önemli raporun hazırlanmasında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (“ UNDP ”) ile bir ortaklık kurmuştur . Bu raporlar Türkiye ' deki Etki Yatırım Ekosistemi 10 ve Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (“ SKH ”) Yatırımcı Haritası olarak oluşturulmuş ve bu raporlar , Türkiye ' deki sürdürülebilir yatırımın mevcut durumuna genel bir bakış sağlamak için BM ' nin SKH ' lerini bir ölçüt olarak almıştır . Bu gelişmeler , Türkiye ’ deki düzenleyici otoritelerin de sürdürülebilirlik konusunda global anlamdaki ESG gelişmelerini takip ettiklerinin ve ESG konusunda gerek gördüklerinde düzenleme yapabileceklerinin önemli bir kanıtıdır .
14
Bu raporların ötesinde , Türkiye ’ nin ESG yatırımlarına yönelik teşviki , başlangıçta tavsiye niteliğinde hukuki düzenlemelerin oluşturulmasını sağlamıştır . Bu doğrultuda Ekim 2020 ' de SPK , Kurumsal Yönetim Tebliği ' nde değişiklik yapmıştır 11 . Tebliğ ile bağlantılı olarak SPK , halka açık şirketler için Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi (“ Çerçeve ”)' ni de yayınlamıştır . SPK ' ya göre bu metnin temel amacı “ şirketleri küresel sürdürülebilir şirketlerin , yatırımcılara sağlanan finansal getiriler üzerinde de önemli riskler barındırdığını öne sürmektedir . Bu anlayışın gelişmesini ESG faktörlerinin risk ve getiriyi belirlemede çoğu zaman önemli bir rol oynadığı fikrinin finansal toplulukta daha fazla tanınması , hak sahiplerinin ve yatırımcıların , paralarının nasıl ve nereye yatırıldığı hakkında giderek daha fazla şeffaflık talep etmesi ve ESG faktörlerini entegre etmenin , bir yatırımcının müşterilerine ve hak sahiplerine karşı üstlendiği görevin bir parçası olduğuna dair düzenleme tavsiyelerinin artması etkilemiştir . Ayrıca giderek artan sayıda akademik çalışmanın ESG faktörlerini entegre etmenin maliyetli olmadığı görüşünü desteklemesi de bu sürece katkı sağlamıştır 8 .
Sosyal Açıdan Sorumlu Yatırım ( Socially Responsible Investment “ SRI ”) Sosyal Açıdan Sorumlu yatırım (“ SRI ”) ise ( Değere Dayalı Yatırım veya Etik Yatırım olarak da bilinmektedir ), çevre veya toplum üzerinde olumsuz etkileri olan şirketlere yatırım yapılmasından kaçınmak için negatif tarama yöntemini kullanmaktadır . Negatif tarama , yatırımcının finansal olmayan değerleriyle çelişen faaliyetleri bulunan şirketlere veya kuruluşlara yatırım yapmaktan kasten kaçınma yaklaşımını ifade eder . Bu tarama sonrasında belirli başlıklar yatırım seçenekleri arasından çıkarılır ve bu şekilde yatırım portföyünün olumsuz sonuçlara yol açması engellenmeye çalışılır .
Etki Yatırımı ( Impact Investing ) Etki Yatırımı anlayışı da Sorumlu Yatırım ve SRI ile benzer şekilde sosyal ve çevresel faktörleri yatırım analizi içerisine dahil etmektedir . Ancak ayrıldığı nokta , sosyal veya çevresel etki yaratmayı finansal getirinin önünde tutan şirketlere veya fonlara yatırım yapmayı önceliklendirerek sorumlu yatırım yaklaşımını birkaç adım daha ileri götürmesidir . Etki yatırımların olumlu bir etki yaratması beklenmektedir . Dolayısıyla etki yatırımının amacı , bir işletme veya kuruluşun topluma veya çevreye yararlı olan belirli hedeflere ulaşmasına yardımcı olmaktır . ESG odaklı Sorumlu Yatırım ve SRI stratejilerinde finansal getiri yaratmak öncelikli beklentiyken , etki yatırımı finansal kaygıları sosyal etki yaratma kaygısının gerisine koymaktadır . Örneğin , ne ölçüde başarılı olacağına bakılmaksızın temiz enerji araştırma ve geliştirme projelerine kâr amacı gütmeyen bir yatırım yapmak , etki yatırımına örnek olarak verilebilir . Öte yandan ESG ' ye duyulan yoğun ilgi sayesinde sürdürülebilirlik yatırım araçları , sorumlu yatırım fonları , sürdürülebilirlik endeksleri gibi uygulamaların sayısı gün geçtikte artmaktadır 9 .
Birleşme Ve Devralma İşlemlerinde Yükselen Bir Trend : ESG ESG odaklı yatırımların artması , gelişmiş ESG özenli inceleme ve durum tespiti ( due diligence “ DD ”) süreçlerinin şirket birleşme ve devralma (“ M & A ”) görüşmelerinin büyüyen bir parçası haline gelmesini de sağlamıştır . Gerçekten de M & A