1
1 . ETİK VE UYUM YÖNETİMİ NEDİR ? Sürdürülebilirlik Yolunda Bir Araç Olarak Etik ve Uyum Yönetimi Etik ve uyum yönetimi , bir şirketin sürdürülebilirliğini sağlayan bir araç olarak özetlenebilir . Şirketler , geniş bir perspektiften bakıldığında , içeride yönetimi , yatırımcıları , ortakları ve çalışanları , faaliyet gösterdiği pazar ve düzenleyici devlet otoritesi ile tedarikçileri ve müşterilerinin ( kısaca üçüncü tarafların ) oluşturduğu bir ekosistemde faaliyet gösterir . Şirketlerin sürdürülebilirliği tüm bu iç ve dış faktörlerin bir denge ve düzenle yönetilmesini gerektirir . Bir şirketin uzun vadede müşteri memnuniyeti sağlayabilmesi ancak üretilen mal veya hizmetin kalitesini sürekli olarak üst seviyede tutabilmesine bağlıdır . Kaliteli üretimin ilk adımı ise tedarikçiden başlar . Tedarikçilerle kurulacak ilişkilerin adil ve dengeli olması tüm taraflar için sürekliliği olan çıktılar yaratacaktır . Bu doğrultuda bir şirketin tedarikçilerinin geliştirilmesi , şirketin müşteri çevresinin de gelişmesi sonucunu doğurur . Şirket adına hareket eden çalışanların şirket müşterileriyle ( ya da tedarikçileriyle ) diyaloğu doğru etik ve uyum programının belirgin bir göstergesidir . Bu diyaloğun gücü eğitim , iletişim ve denetim gibi elementleri olan bir etik ve uyum programıyla sağlanır . Müşteri ve tedarikçilerle diyaloğun başarısı , adil ve dürüst olduğu kadar tutarlı duruş ve davranışlarla ( etik değerlerle ) elde edilebilir . Özetle , etik ve uyum programları , şirketler için faaliyet gösterdikleri pazardaki yasal yükümlülüklerini yerine getirmek adına koydukları normlardan çok daha fazlasıdır ; etik ve uyum programları , şirketlerin benimsedikleri kültürün , kurucu ve şirket hissedarlarının vizyon ve taahhütlerinin şirket içerisinde uyumlu ve yeknesak bir biçimde yerine getirilmesi ve sürdürülebilirliği için kilit bir araçtır . Bu araç , şirketin tedarikçi ve müşterileri , yani iletişim içerisinde olduğu üçüncü taraflar ile ortak faaliyetlerinde de etik ve uyum programları standartlarını sağlamasıyla sürdürülebilir hale gelir ve amacına ulaşır .
2
2 . NEDEN ŞİMDİ , NEDEN BİZ ? Etik ve Uyum Yönetimi Arkasında Yatan Gerçek Motivasyon Şirketlerin sürdürülebilirlik için etik ve uyum programı yapılandırmaları ve bu taahhütlerini yerine getirme çabalarının ardında iki temel motivasyon yatmaktadır : İç etkenler ve dış etkenler .
İÇ ETKENLER : Ülkemiz gibi zorlayıcı bir mevzuat ( dış etken ) yokluğunda , şirketin sürdürülebilirliğini sağlamak için kurumsallaşma olarak da yorumlanabilecek adımların atılarak uygulama ve yaklaşımların standartlaştırılması motivasyonu , şirketler için etik ve uyum programı inisiyatiflerini tetiklemektedir .
Şirketler ekseriyetle kuruluş aşamasında mevzuatın gerektirdiği şart ve faaliyetleri yerine getirecek çalışanlardan oluşan küçük gruplardır . Bu aşamada kurucunun iradesi , kültürü ve beklentilerinin çalışanları tarafından benimsenmesi ve uygulanması kolayca gerçekleşecektir . Şirketlerin ölçekleri büyüdüğünde ise faaliyet alanları genişler , şirket çalışanlarının sayısı ve dış dünyayla temas noktalarının artması gibi sebeplerle kurucuların sahip olduğu değerler ve kültürün homojen olarak her yerde uygulanması zorlaşır . Şirket ölçeği büyüdüğünde ise kurucunun küçük ölçekte bizzat temsil ettiği irade , şirket çalışanları tarafından temsil edilmeye başlar . Kurucuların şahsi olarak sahip olduğu bu kültür , artık “ kurum kültürü ” şekline dönüşmelidir . Bu aşamada değerler ve kültürün yazılı hale getirilerek çalışanlar için benimsenmesini ve uygulanmasını sağlayacak araçlara ihtiyaç duyulur . Tüm bu yazılı araçlar her ne kadar şirketler içerisinde sıkıcı prosedürler gibi görünse de esasen çalışanların hizalanarak tek bir kimlik olarak temsiliyeti için gerekli araçlardır . Bu yazılı dokümanların sağlıklı yaşaması ancak düzenli uygulamalar , eğitimler , denetimler , ölçümlemeler ve oryantasyonlarla sağlanabilir . Bu aşamada yapılan çalışma , kanunen belirtilen alanları kapsadığı ölçüde ( adillik , şeffaflık , hesap verebilirlik ve sorumluluk ), şirketin kurumsallaşma yolculuğu olarak da yorumlanabilir . Etik ve Uyum programının yapılandırılması konusunda iyi örnek olarak ele aldığımız İnci Holding ’ de bu süreç “ özümüz ve sözümüzün bir olması ” olarak ifade edilmiştir . Şirket değerlerinin ( kurucu Cevdet İnci ve kızlarının iradesini temsil eden ) ve faaliyet alanlarına uygun politikaların bir yansıması olan etik ilkeler yönetimi temsil eden Etik Kurul tarafından 2014 yılında yazılı hale getirilmiş ve 2020 ’ de geliştirilmiştir ( bkz . İnci Holding Etik Kodu ). İnci Holding , etik ve uyum programını bir anda inşa edip uygulamaya sokmamış , zamana yayarak , çalışanların benimsemesini sağlamış , ara iletişim ve ölçüm programlarıyla etkisini değerlendirerek artırmış ve adım adım geliştirilmiştir . İleriki bir aşamada ( 2017 ) bağımsız etik hattın devreye girmesiyle , her seviyedeki çalışanın ve paydaşların etik kurul ile aracısız temas etmesi sağlanmış , şirket değerlerinin korunması ve yönetimin etkinliğinde rol alması imkânı sağlanmıştır . Bugün İnci Holding Etik ve Uyum Programı kapsamında ; n Çalışanlar her yıl yenilenen kapsamlı bir eğitim programıyla düzenli olarak desteklemekte ve aynı zamanda yönetim ile çalışanlar arasında sürekli bir diyalog imkânı sağlanmakta ; n Periyodik çalışan bağlılığı anketleriyle çalışanların hem etik ve uyum programı , hem de yönetimin etik ve uyum konusunda yaklaşımları konusunda geri bildirimde bulunmasına imkân verilmekte ;
21