RÖPORTAJ
Bir sonrası artırılmış gerçekçilik . Bildiğiniz gibi bir sanal gerçekçilik var , bir de artırılmış gerçekçilik . Sanal gerçekçilik sanayiye yavaş yavaş geliyor ama artırılmış gerçekçilik çok hızlı geldi .
28
riyi toplayabilmek ve çok hızlı analiz edip bilgiye dönüştürebilmek Endüstri 4.0 ’ ın ana kolonlarından bir tanesi . Üçüncüsü , kobotlar . Bugün endüstrilerimizde robotları kullanıyoruz ancak bunlar kobot yani cooperative collaborative yani communicative robotlar . İnsandan öğrenen , insana öğreten , yanındaki mesai arkadaşı robottan öğrenen , ona öğreten ve bütün bunları insan etkileşimi olmadan yapan ve fiziken insanla yan yana çalışabilen veya bugün robotlarda olduğu gibi penslerin arkasında değil , yan yana çalışabilen mekanizmalardan , akıllı mekanizmalardan bahsediyoruz . Bu kobotlar , yine özellikle üretim teknolojilerinde çok büyük bir hız ve esneklik sağlıyor . Çünkü artık hiçbirimiz , diğerinin giydiği gömleği giymek istemiyor yani evvelden MES Production ’ dan bahsederken şimdi Individualized MES Production ’ dan yani Kişiselleştirilmiş Ürünlerden ve Hizmetler ’ den bahsediyoruz . Mesela adam sipariş veriyor , araba istiyor , “ Kırmızı koltuklu istiyorum , üstü açık olacak .” diyor . Bir sonraki sipariş geliyor , “ Mavi koltuklar istiyorum , üstü kapalı olacak .” diyor . Müşteri bu , ister ; yapmak zorundasın . Dolayısıyla Doğu ’ nun yapamadığı esnek hatları kobotlar sayesinde Batı yapmaya başladıkça , kaybettiği krallığını tekrar geri kazanma yolları açılıyor . Bir sonrası , dikey entegrasyon ile horizontal yani yatay entegrasyon . Şu anda şirketlerimizde ERP dediğimiz Enterprise Resource Planning veyahut da MES dediğimiz Manufacturing Execution System , CRM dediğimiz Customer Relationship Management gibi yazılımlar kullanmıyor muyuz , kullanıyoruz . Ama bunlar adasal çözümler şeklinde yani insan etkileşimi olmadan birbirleriyle konuşamıyor . Hâlbuki 4.0 diyor ki : Olmaz . Biraz önce dediğimiz gibi , shop floor ile top floor arasındaki bütün akışın , aşağıdan yukarıya ve yukarıdan aşağıya bütün akışın real time , gerçek zamanlı olmalı . “ Akşam yaparım .” Hayır , yok öyle bir şey . Gerçek zamanlı akmasını , insan etkileşimli olmaksızın emrediyorum , diyor . Niye ? Çünkü hata yapan , insan yani 10 trafik kazasından 9 ’ u insan tarafından yapılıyor yoksa arabaların kusurlarından değil . İnsanların kusurlarından kaynaklandığını bildikten sonra bu konuda tartışacak hiçbir şey yok . Tamam , bunu yapacak muhteşem şirketlerimiz , muhteşem mühendis arkadaşlarımız var ; bastırırsın parayı , gelirler yaparlar . Ama yetmiyor , kahretsin ! 4.0 diyor ki : Dikeyde yani şirket içinde entegrasyonu sağlamış olman bana yetmiyor , ben yatayda da entegrasyon bekliyorum senden . Yani ham madde , yarı mamul , tedarikçimiz , bizim yarattığımız katma değer , distribütörümüz , müşteride geçen zaman ve recycle ’ ın prosesinin tamamının da insan etkileşimi olmaksızın dijital olarak birbiriyle haberleşmesini şart koşuyorum , diyor . Yersen ! Yapamadığın takdirde , 4.0 olgunluğuna uzak kalıyorsun yani Nirvana ’ ya doğru yavaş yavaş yaklaşıyorsun . Yaptıkça hızlı bir şekilde yaklaşıyorsun . Bir sonraki teknolojimiz , bulut teknolojileri . Millet korkardı önceden , ben bütün verimi şirketimde , fabrikamda kendi surver ’ larımda tutacağım , kendi ortamımda tutacağım ; çalarlar , kullanırlar ... Ama artık bunlar geçti yani geçmek zorunda . Az bilen arkadaşlarım için bulut nedir ? Fiber bir kablo ile şirketinizin , işletmenizin , fabrikanızın bütün verilerinin nerede olduğunu bilmediğimiz -bu Sibirya da olabilir , Nevada çölleri de olabilir- surver ’ lara yani işlemcilere gönderiyorsunuz , bilginiz orada saklanıyor , işleniyor ve geri geliyor . Diyeceksiniz ki : “ Ben hâlâ korkuyorum kardeşim , konservatifim .” Tamam , olur . Öyle kalınız , sorun değil ; yok olacaksınız . Çünkü artık yeni endüstriyel yazılımlar da hani geçmişte olduğu gibi “ Al kardeşim 50 bin euro , ver bana bir CD ’ de yazılım .” devri çoktan geçti . Buluta bağlanıyorsun , o gün 10 tane mühendis ikişer saat o yazılımları kullandı . Saati 10 dolardan ay sonunda fatura geliyor , tadına dönüyor her şey . Dünya buna dönerken işletmelerimiz de 4.0 yolculuğuna dönmek zorundalar . Bir sonraki , katmanlı üretim . Genel ağda üç boyutlu yazıcılar ... Bundan 4-5 yıl önce Çin ’ de üç ev , 10 günde 3D yazıcılar ile basıldığında “ Vauv !” demiştik . 3 ev 10 günde basılıyor , içinde eşyası yok yani kaba hâli diye düşünelim . Büyük büyük yazıcılar şek-