INmagazine Sayı: 2 (Nisan - Mayıs - Haziran) | Page 65

istediği için eylemdir ve bu nedenle yürürlükteki törelliğin direnci ile karşılaşır. Eğer bir eylem durumunda “direniş”ten söz edilecekse, bu eylemcilere değil ama tutuculara aittir. Eylem kendini törelliğe karşıtlığında belirlemesine karşın, amacına ulaşır ulaşmaz kendisi yeni törellik olur ve eskisini törelliğe aykırı olarak yargılar. Yerleştiği ve sağlamlaştığı düzeye dek, kendisi tutucu bir karakter kazanır ve kendi payına yeni eylemler tarafından olumsuzlanmasını beklemek üzere kuyruğa girer. EYLEMIN VE DEĞIŞIMIN GÜDÜSÜ Eylem varolan toplumsal normlara karşıtlığında toplumsal değişimi amaçladığını gösterir. Ve bununla ahlaksal ve törel bir kavram olduğunu tanıtlar. Modern toplumlar akış durumundadır; geleneksel-despotik toplumlar değil. Binlerce yıl değişmeden kalan toplumlar tarihin boş sayfalarının yazarları olurlar. Katı despotik kültür tarafından varolan yapısı içinde kalmaya zorlanmadığı sürece, tin sürekli gelişme karakterini sergiler. Törel değişim enerjisini, güdüsünü, ereğini tinin kendi kaynaklarından, özsel özgürlük belirleniminden sağlar. Buna göre törel değişim, gelişim ve yenileşme alanında bir kaynak tüketme problemi gibi birşey yoktur ve kaynakları sınırsız olan bu alanda sürdürülebilir gelişme problemi gibi birşey doğmaz. KOLLEKTIF EYLEM VE KÜLTÜREL ÇOĞULCULUK Ön-modern kültürlerde gelenek davranışın belirleyicisidir, bireysel istenci bastırarak değişimi önler, ve önemsiz ve anlamsız kültürel yapıların salt kendiniyinelemeden oluşan sürekliliğini güvence altına alır. Kabile, klan, boy, soy, kast vb. gibi her biri kendine özgü değerler tarafından tanımlanan topluluklarda eylem birliği olanaksız, çünkü eylem olanaksızdır. Bu olanaksızlığın üzerine, etnik kümelerin değerler üzerine çatışmalarının ortak çıkarlara yönelik herhangi bir işbirliğini, ne olursa olsun kollektif eylem denebilecek herhangi bir davranışı bile olanaksızlaştırması eklenir. KOLLEKTIF EYLEM VE AHLAK Eylem özgür bireyselliğin ayrıcalığıdır, Eylem ahlaksal alana aittir, törellik ile ilişkisi olumsuzdur çünkü onu değiştirmeyi hedefler. Törellik alışkanlıktır. Eylem duyuncun dinamizminden, özbilinçli özgürlükten doğar ve yürürlükteki törel yapı ile çatışır. Kollektif eylem bir istenç değişimini amaçlar, ve amacına bu amacın ussallığı ile orantılı olarak ulaşır. Mancur Olson “BİREYLERİ ORTAK ÇIKAR UĞRUNA DAVRANMA e