PRİZMA
40
bir bütüne yönelimlerini ve köklü bir değişimi ifade ediyor. Söz konusu değişim için de Mahatma
Gandhi’nin yazının girişinde belirttiğimiz sözlerini
de dikkate alarak birlikte düşünsel bir tura çıkmaya ne dersiniz?
Öncelikle sembolik olarak düşünsel bazı hususları gözden geçirmek bakımından birlikte biraz
geçmiş yüzyıllara gidelim. Ünlü İngiliz yazar ve
düşünür Thomas More, 1516 yılında ünlü eseri
Utopia’yı Latince olarak yazdığı zaman eserinin
bugünlere ulaşacağını hayal bile edemezdi herhalde. Olabildiğince ideal bir dünyayı yansıttığı
bu eser, her ne kadar günümüz koşulları içinde
çok ideal olmasa da içinde bulunduğu zamanda yansıttığı düşünsel temeller ve buna zaman
zaman ters düşen gerçeklikleriyle birlikte değerlendirildiğinde ideale yakın bir yerde duruyor.
Aradan geçen yaklaşık beş yüzyıla rağmen bu
eserin yazarının bütün varolan bireysel ve toplumsal çelişkiler içinde dahi toplumsal değişime
olan inancının ürünü olduğu için bugünlere ulaştığını ifade etmek mümkün aslında. More için çelişkiler ve değişim yanyana yaşayabiliyordu ya da
yaşamak zorundaydı. Çelişkiler içindeki sürdürdüğü yaşamında hayata geçemeyen ideallerini
eserinde kurduğu dünyaya yansıtarak bir denge
yakalamaya çalışırken aslında bizlere değişimin
zorluğunu da anlatıyordu ama değişim yine de
mümkündü, değişime inanmak önemliydi.
ÜTOPYALAR VE GERÇEKLER
Günümüz koşullarında her birimiz toplumsal gerçekliğimiz ile Utopia’dan çok uzak olduğumuzu
gayet iyi bilmekle birlikte, her birimizin kişisel ve
toplumsal idealleri var ve bunları gerçekleştirmek
üzere uğraş veriyoruz. Bu uğraş ise kendimizin
ve toplumun içinde olduğu değişimle paralel olan
bir süreç. Yani hepimizin kendince bir Utopia’sı
var aslında. Biz de sizlerle ortak eylem kapsamında Utopia’nın çerçevesi ve gerçeğe dönüşmesine
dair bir düşünsel tur yapıyoruz şu an. Ve somut
bir ilk adım önermesi olarak da zaman içinde
yolsuzlukla mücadele ve uyumluluk konularında gerek kamu sektörü gerekse özel sektördeki
paydaşların el ele vermesiyle tüm çelişkilere ve
zorluklara rağmen bir ideale ulaşmamızın da
mümkün olduğunu düşünerek adımlarımızı atmaya devam edelim. Tabii bu kolay bir süreç değil, değişim gerekiyor. Değişim nasıl olmalı? Ne
zaman olmalı? Ve bu toplumsal değişimin içinde
biz neredeyiz gibi birçok soruyu da bu çerçevede
yanıtlamamız gerekli.
Başlangıç olarak, ülkemizde kamunun ve ülke
genelinin yolsuzlukla mücadele karnesine on yıl
kadar geriye giderek birlikte bakmamızda fayda
var. Söz konusu karnenin dayanağı Tranparency
UTOPIA’NIN YAZARI
THOMAS MORE
İÇİN ÇELİŞKİLER VE
DEĞİŞİM YANYANA
YAŞAYABİLİYORDU
YA DA YAŞAMAK
ZORUNDAYDI.
ÖNEMLİ OLAN
İSE DEĞİŞİME
İNANMAKTI. AYNI
BUGÜNKÜ GİBİ...
International tarafından her yıl yayınlanan
Dünya Yolsuzluk Algı Endeksi. Bu endekste en
yüksek puan 10 ve en düşük puan 1. Yani 10
puana yakın olan ülkeler yolsuzlukla mücadele
ve iyi yönetişimde önde olan ülkeler ve son on
yıl içindeki sonuçlara bakıldığında ülkemiz açısından görünen durum grafikteki gibi.
Bu tabloda önemli olan -ki çoğu zaman basına yansıyan ve sansasyonel haber diye servis
edilen kısmı budur- sıralamamız değil. Önemli
olan, ülkemizin ağırlıklı karne notu ve bu karne
notunun basit ortalaması 4.2 civarında. Yani
10 üzerinden değerlendirildiğimize göre sınıfta
kalmışız büyük ölçüde. Bu ortak eylem çerçevesindeki toplumsal değişime doğru somut
birinci tespitimiz. Önemli olan, nerede olduğumuzdan hareketle gelecekte nerede olmak
istediğimiz aslında, yani yaşanacak toplumsal
değişimin doğrultusu.
İkinci olarak dikkatinizi çekmek istediğimiz
ölçüt, Ernst&Young tarafından en son 13’üncüsü gerçekleştirilen bir çalışma: Küresel Yolsuzluk Anketi. Bu çalışmada dünyada özel
sektörün ve özel sektördeki yöneticilerin durumu yapılan birebir mülakatlarla mercek altına
alınıyor. Buna göre şirketlerin etik kodlarının
ve/veya uyum programlarının olması, bunların
her zaman gerçek anlamda uygulanır olduğu
anlamına gelmiyor ama tabii bu kodların olması önemli. Bu çarpıcı çalışmanın sonuçlarına
göre şirket içinde başarıya ulaşmak için her
yolun denenebileceğine inanan yönetici sayıGrafik 1
Yıl
Sıralama
2004 77
2004
2004
2004
2004
2005 65
2005
2005
2005
2005
2006
60
2007
64
2008
58
2009
61
2010
56
2011
61
2012
54
2013
53
2014
64
Ülke
Sonuç
Benin 3.2
Mısır
3.2
Mali 3.2
Fas
3.2
Türkiye
3.2
Gana 3.5
Meksika
3.5
Panama 3.5
Peru
3.5
Türkiye
3.5
Türkiye
3.8
Türkiye
4.1
Türkiye
4.6
Türkiye
4.4
Türkiye
4.4
Türkiye
4.2
Türkiye
4.9
Tür